واگرایی ها و انواع آن

شکل 4

واگرایی ها و انواع آن

شاید بارها برای شما اتفاق افتاده باشد که در بازار های مالی ، مسکن ، ارز و یا طلا سرمایه گذاری کرده اید و بعد به شدت پشیمان شده اید. مسکنی فروخته اید و از هفته بعد شاهد سیر صعودی قیمت ها بوده اید و یا در سکه و طلا سرمایه گذاری کرده اید و از روز بعد شاهد کاهش قیمت ها بودید و سهم شما از این داستان فقط حسرت بوده و احتمالا بد و بیراه به این زمانه …

اصولا برای ورود به چنین بازار هایی علاوه بر دانش و تجربه باید به روانشناسی بازار هم تسلط کافی داشت،علمی که به همراه علم آمار ریشه و بنیاد تمام دانش این رشته است. مفاهیمی چون الیوت ، الگوهای کلاسیک، پرایس اکشن ، واگرایی ها و… همگی به نوعی مشخص کننده رفتار و حالات معامله گران در بازار است.

در این مقاله قصد داریم به مفهوم واگرایی ها بپردازیم. انواع آن را بگوییم و ابزار آن را مشخص کنیم و در انتها استراتژی هایی برای ورود و خروج به بازار تدوین کنیم.

کلمات کلیدی: واگرایی معمولی –واگرایی مخفی – اندیکاتور – قیمت- استراتژی

واگرایی زمانی اتفاق می‌افتد که خریداران و فروشندگان در تصمیم خود دچار تردید می شوند واین تردید منجر به ضعف یک روند می شود. به عنوان مثال، قیمت مسکن بسیار بالا رفته است اما خرید و فروش ها نسبت به روزهای قبل کاهش چشمگیری داشته است. بسیاری از خریدارن قیمت های فعلی را بالا میدانند و مردد در خرید هستند و فروشندگان خریداران کمتری میابند. قیمت ها همچنان در حال افزایش است در حالی که حجم معاملات کاهش یافته است و این یعنی آغاز ضعف یک روند. فروشندگان قیمت ها را پایین می آورند و خریدارن مردد، مصمم تر می شوند تا در نقطه ای مناسب تر وارد معامله شوند و درنتیجه رکود بر بازار مسکن حاکم می شود.

همانطور که در بالا اشاره شد از حجم معاملات می توان برای تشخیص واگرایی ها استفاده کرد اما برای بررسی دقیق تر می توان از اندیکاتور ها استفاده کرد. واگرایی در حالت کلی به معنای حرکت قیمت و اندیکاتور در خلاف جهت یکدیگر می باشد. اندیکاتور هایRSI ، MACD ، MFI و OBV از بهترین ابزارهایی هستند که می توانند شما را در این زمینه یاری کنند. در قسمت بعد به بررسی آن ها می پردازیم.

سه نوع واگرایی را در بازار می توان بررسی کرد:

1-1-4) واگرایی معمولی مثبت (+RD):

واگرایی معمولی مثبت در انتهای یک حرکت نزولی و بین دو کف قیمتی ایجاد می شود. در این حالت قیمت کف پایین تری نسبت به کف قبل از خود ثبت می کند اما اندیکاتور کف بالاتری نسبت به قبل از خود می سازد که این نشان دهنده قدرت زیاد خریداران و تضعیف قدرت فروشندگان است. در این حالت چناچه قیمت به کف حمایتی خود رسیده باشد می توان انتظار حمایت و برگشت قیمت را داشت. در شکل های زیر واگرایی معمولی مثبت در اندیکاتور های RSI و MACD نشان داده شده است.

واگرایی مثبت RD با اندیکاتور RSI

واگرایی مثبت RD با اندیکاتور MACD

2-1-4) واگرایی معمولی منفی (-RD):

این واگرایی در انتهای یک روند صعودی و میان دو سقف قیمتی به وجود می آید. در این حالت قیمت سقف بالاتری به ثبت می رساند درحالی که اندیکاتور سقف پایین تری نسبت به قبل می زند. این واگرایی بیانگر قدرت زیاد فروشندگان و تضعیف قدرت خریداران می باشد و قیمت می‌تواند یک آرایش نزولی به خود بگیرد. از منظر امواج الیوت این واگرایی بین دو قله موج 3 و 5 صورت می گیرد که بیانگر آغاز اصلاح و شروع موج 4 می باشد.

واگرایی منفی RD با اندیکاتور RSI

واگرایی منفی RD با اندیکاتور MACD

واگرایی منفی RD با اندیکاتور OBV

واگرایی واگرایی ها و انواع آن منفی RD با اندیکاتور MFI

این واگرایی در انتهای یک اصلاح رخ می دهد و نوید از بازگشت قیمت و ادامه روند را میدهد. برعکس واگرایی معمولی که نوید انتهای روند را می داد. دو گونه واگرایی مخفی داریم که در زیر به آن اشاره می کنیم.

1-2-4) واگرایی مخفی مثبت (+HD):

این واگرایی در انتهای حرکت اصلاحی یک روند صعودی رخ می دهد و بین دو کف ایجاد می شود به گونه ای که کف دوم قیمت بالاتر از کف اول است در حالی که کف دوم اندیکاتور پایین تر از کف اول آن می باشد. این بدین معنی است که خریداران بر فروشندگان غلبه کرده و از فشار فروش کاسته شده است و قیمت آماده برگشت به کانال صعودی می باشد. در شکل های زیر مثال هایی از این واگرایی با اندیکاتور های مختلف نشان داده شده است.

واگرایی +HD با اندیکاتور RSI

واگرایی +HD با اندیکاتور MACD

واگرایی+HD با اندیکاتور MFI

2-2-4) واگرایی مخفی منفی (-HD):

برخلاف واگرایی مخفی مثبت که در یک کانال صعودی به وقوع می پیوست، واگرایی مخفی منفی در یک روند منفی بین دو سقف به وجود می آید به طوری که نمودار قیمت سقفی بالاتر از سقف قبلی خود بزند در حالی که اندیکاتور سقف بالاتری نسبت به سقف قبل خود می زند. این به معنی غلبه مجدد فروشندگان بر خریداران است که می تواند هشداری برای ریزش سهم باشد.

واگرایی -HD با اندیکاتور RSI

واگرایی -HD با اندیکاتور MACD

نکته:

سطوح حمایت و مقاومت داینامیک یا به عبارتی خطوط روند صعودی یا نزولی، کاملاً مستعد تشکیل واگرایی هستند. هنگامی‌که نمودار با سرعت‌بالا بدون واگرایی به سمت سطوح حمایت و مقاومت درحرکت باشد، احتمال شکست سطوح بسیار بالا است. گاهی اوقات شکست در سطوح مقاومت و حمایت با واگرایی همراه بوده که در بسیاری مواقع می‌توان این شکست را فریب‌دهنده درنظر گرفت.

همانطور که دیدیم در واگرایی قیمتی تضادی بین قیمت و اندیکاتور به وجود می آمد اما در واگرایی زمانی از هیچ اندیکاتوری کمک نمی گیریم، درواقع این واگرایی تضادی بین قیمت و زمان می باشد. بدین معنی که چنانچه قیمت در زمان بیشتری نسبت به حرکت قبل اصلاح ‌کند، واگرایی زمانی ایجادشده است. واگرایی زمانی در یک روند اصلاحی به وجود می آید. دو نوع واگرایی زمانی داریم.

1-3-4) واگرایی زمانی معمولی (RTD):

واگرایی زمانی معمولی در تحلیل تکنیکال زمانی به وجود می‌آید که تعداد کندل های روند اصلاحی (y) بیشتر از تعداد کندل های روند قبلی(x) می باشد.

از منظر روانشناسی می توان اینگونه بیان داشت که سهامداران مایل به فروش سهم نیستند بنابراین میل به چرخش در بازار وجود ندارد و به احتمال زیاد حرکت قبل ادامه پیدا می کند.

واگرایی زمانی معمولی

نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این است که چنانچه کف فاز اصلاح پایین تر از کف موج قبل بیاید دیگر روند نمودار صعودی نمی باشد و موج نزولی فعلی فاز اصلاح نمی باشد و ممکن است گام حرکت باشد.

2-3-4) واگرایی زمانی هوشمند (STD):

در این حالت برخلاف واگرایی زمانی معمولی تعداد کندل های اصلاح کمتر از تعداد کندل های حرکت قبل است اما درصد اصلاح زمانی بیشتر از درصد اصلاح قیمتی می باشد.

واگرایی زمانی هوشمند

در مثال بالا تعداد کندل های صعود 30 کندل می باشد در حالی که تعداد کندل های فاز اصلاح 15 کندل است. بنابر این در حالی که قیمت 0.38 حالت قبل را اصلاح کرده است. بنابراین درصد اصلاح زمانی از درصد اصلاح قیمتی بیشتر است و واگرایی زمانی هوشمند اتفاق افتاده است و بیانگر این موضوع است که روند اصلی ادامه پیدا می کند.

وقوع واگرایی اگرچه سیگنالی بسیار قوی در یک سهم برای ما صادر می کند اما به تنهایی نمی تواند مبنای عملکرد ما باشد. برای کاستن خطا در حین معامله می توان الگوریتم زیر را اجرا کرد.

• اگر واگرایی از نوع+RDبود:

1. ابتدا خط روند نزولی را بر روی قیمت و نمودار RSI رسم می کنیم
2. یک میانگین متحرک 20 روزه بر روی نمودار قیمت قرار می دهیم
3. چنانچه قیمت خط روند نزولی را به سمت بالا بشکند و بالای نمودار میانگین تثبیت شود و از طرفی خط روند نزولی RSI هم شکسته شود موقعیت خرید کم ریسکی محسوب می شود.

به مثال زیر توجه کنید

• اگر واگرایی از نوع+HDبود:

1. قیمت به سطح حمایت داینامیک خود واکنش مثبت نشان دهد.
2. بالای میانگین متحرک 20 روزه تثبیت شود.
3. RSI خط 50 را به بالا بشکند.

موقعیت مناسب خرید کم ریسک به وجود می آید.

برای موفقیت در بازار های مالی باید دانش مربوط به آن را کسب کرد. در این مقاله به یکی از مهم ترین روش های تحلیل تکنیکال پرداختیم. واگرایی ها نقاط چرخش قیمت ها می باشند که برای بررسی آن ها از اندیکاتور ها کمک گرفتیم. مهم ترین اندیکاتور های مورد استفاده RSI ، MACD ، OBV ، CCI و MFI می باشد. به طور کلی واگرایی یعنی حرکت مخالف قیمت و اندیکاتور که در این مقاله به تفصیل به آن پرداختیم. همچنین برای کاستن خطای معاملاتی استراتژی هایی تدوین گردید تا در بهترین و کم ریسک ترین نقطه بتوانیم ورود کنیم.

واگرایی چیست؟ + انواع واگرایی ها در تحلیل تکنیکال

واگرایی (Divergence) در تحلیل تکنیکال یکی از روش‌های مناسب برای پیش‌بینی حرکت قیمت‌ها است. بدین‌صورت که هرگاه جهت حرکت در نمودار قیمت و اندیکاتور مخالف یکدیگر باشند واگرایی رخ می‌دهد و می‌توان تغییرات روند و جهت حرکت قیمت‌ها را پیش‌بینی کرد. به بیان ساده حرکت یک اندیکاتور (مثلا اسیلاتور RSI یا MACD) و یا هر داده دیگر در خلاف جهت نمودار قیمت، باعث شکل‌گیری واگرایی می‌شود که برای ارزیابی احتمال چرخش قیمت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

واگرایی واگرایی ها و انواع آن به عنوان سیگنال تردید و دودلی معامله‌گران از روند فعلی قیمت‌ها درنظر گرفته می‌شود. در تمامی بازارهای مالی مثل بورس، فارکس، طلا، رمزارزها، Futures، CFD و… استفاده از اندیکاتورها و شناسایی واگرایی‌ها بر دقت و اعتبار تحلیل تکنیکال شما می‌افزاید و می‌توانید با اعتماد بیشتری به معامله بپردازید. در ادامه آموزش تحلیل تکنیکال به واکاوی بحث مهم و کاربردی واگرایی می‌پردازیم که یکی از معتبرترین روش ها برای شناسایی رفتار روندهاست. از آنجایی که با شناسایی صحیح واگرایی‌های قوی و معتبر، می‌توانید فرصت‌های معاملاتی بسیار مناسبی را شکار کنید! بنابراین با حوصله و دقت بالایی به مطالعه این مقاله بپردازید.

واگرایی چیست؟

واگرایی ترجمه واژه انگلیسی Divergence (دیورژانس) است. تعریف آن در دیکشنری کمبریج بدین صورت است: “وضعیتی که در آن دو چیز متفاوت می‌شوند یا تفاوت بین آنها افزایش می‌یابد.” در زبان شیرین فارسی، Divergence بصورت “واگرایی” ترجمه شده و در لغت به معنای “دوری” است و کاربرد آن در تحلیل تکنیکال دقیقا به همین مفهوم است! و زمانی رخ می‌دهد که نمودار قیمت در جهت نمودار اندیکاتور (یا هر داده دیگری!) حرکت نکند که باعث ایجاد تفاوت در جهت حرکت‌شان می‌شود.

در واقع تضاد بین جهت حرکت قیمت و اندیکاتورها را واگرایی گویند که قابلیت پیش‌بینی تغییرات بالقوه روند و چرخش قیمت را داراست. برای مثال فرض کنید مطابق شکل زیر نمودار قیمت سقف قبلی خود را بشکند و سقف جدید بالاتر از سقف قبلی تشکیل شود اما اندیکاتور قادر به شکست سقف قبلی نباشد و سقف جدید پایین‌تر از سقف قبلی شکل بگیرد! در این صورت واگرایی خواهیم داشت که نشان از تضعیف قدرت خریداران دارد و بالطبع احتمال برگشت روند از صعودی به نزولی وجود دارد.

کاربرد Divergence در تحلیل تکنیکال

اگر از مقاله اندیکاتورها بخاطر داشته باشید گفتیم که 2 نوع اندیکاتور داریم: پیشرو و تاخیری. در واقع اندیکاتورهای تاخیری (Lagging) دنباله‌رو روند بودند و بعد از شکل‌گیری روند اخطارهای لازم را صادر می‌کردند بنابراین استفاده از آنها باعث از دست رفتن قسمتی از روند می‌شد! ابزار واگرایی به عنوان یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال، همراه روند حرکت می‌کند نه پشت سر آن! و با بهره‌گیری از آن می‌توان رفتار آینده بازار را پیش‌بینی کرد.

بیشترین کاربرد واگرایی در تعیین تغییرات روند و چرخش قیمت‌ها است. همچنین در تعیین سطوح حمایت و مقاومت، استفاده همزمان با سطوح فیبوناچی و… کاربرد دارد. تشخیص واگرایی‌های قوی در نمودار قیمت و اندیکاتورها می‌تواند باعث افزایش دقت و اعتبار تحلیل شود و فرصت‌های معاملاتی بیشتری را برای معامله‌گر فراهم آورد.

انواع واگرایی ها

در حالت کلی دو نوع Divergence در تحلیل تکنیکال داریم: معمولی (RD)، مخفی (HD). هر کدام به 2 گروه مثبت و منفی تقسیم می‌شوند بنابراین 4 نوع واگرایی مهم داریم:

1. معمولی مثبت (Regular bullish divergence)
2. معمولی منفی (Regular bearish divergence)
3. مخفی مثبت (Hidden bullish divergence)
4. مخفی منفی (Hidden bearish divergence)

تذکر: نوع دیگری به اسم “واگرایی زمانی” بر اساس تعداد کندل و ترسیم سطوح فیبوناچی برگشتی مورد بررسی قرار می‌گیرد. اما از آنجایی که نسبت به انواع دیگر کاربرد و اهمیت کمتری دارد از تشریح آن می‌گذریم! در ادامه سعی می‌کنیم انواع مهم واگرایی را با ذکر مثال های متنوع خدمت شما آموزش دهیم تا مفاهیم آن بصورت عمیق و کاربردی در ذهن‌تان حک شود. ابتدا بصورت کاملا خلاصه مفاهیم را بیان می‌کنیم سپس به تشریح هر کدام می‌پردازیم.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال
معمولی مثبت	احتمال شروع روند صعودی
معمولی منفی	احتمال شروع روند نزولی
مخفی مثبت	احتمال پایان کاهش قیمت (اصلاح) ← ادامه روند صعودی
مخفی منفی	احتمال پایان افزایش قیمت موقت ← ادامه روند نزولی

واگرایی معمولی مثبت (RD+)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، کف قیمتی جدید پایین‌تر از کف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، کف جدید بالاتر از کف قبلی باشد “واگرایی معمولی مثبت (صعودی)” رخ داده است و بیانگر احتمال قوی اتمام روند نزولی و سیگنالی از شروع روند صعودی خواهد بود. در واقع نمودار قیمت در حال کاهش است اما اندیکاتور نمی‌تواند این کاهش قیمت را تشخیص دهد چرا که احتمالا قدرت خریداران بیشتر از فروشندگان است و اندیکاتور به استقبال روند جدید رفته است!

عموما پارامترهایی مثل حجم معاملات، ارزش معاملات و… برای محاسبه اندیکاتورها مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین عدم انطباق حرکت در نمودار قیمت و اندیکاتور می‌تواند سیگنالی از افزایش یا کاهش قدرت معامله‌گران باشد. برای مثال فرض کنید قیمت‌ها کاهشی باشد اما نمودار اندیکاتور MFI (جریان نقدینگی) افزایشی باشد! تحلیل شما چه خواهد بود؟! همان‌طور که می‌بینید مفاهیم تحلیل تکنیکال بسیار ساده است! و نیازی به حفظ کردن مطالب نیست!

واگرایی معمولی منفی (RD–)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، سقف قیمتی جدید بالاتر از سقف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، سقف جدید پایین‌تر از سقف قبلی باشد “واگرایی ها و انواع آن واگرایی معمولی منفی (نزولی)” داریم. این وضعیت بیانگر تضعیف قدرت خریداران در مقابل فروشندگان است در واقع با توجه به شرایط فعلی، پتانسیل شکست خط مقاومت وجود ندارد و احتمالا در ادامه با اتمام روند صعودی و شروع روند نزولی مواجه خواهیم شد.

واگرایی مخفی مثبت (HD+)

روندهای صعودی و نزولی هیچ‌گاه بصورت یک خط مستقیم فزاینده یا کاهنده نیستند و عموما با ریز موج‌هایی همراه هستند. اصلاح قیمت جزء اصلی تمام بازارهای مالی است و به اصطلاح “قیمت در حال تازه کردن نفس است!” تا روند قبلی خود را ادامه دهد. مطابق شکل زیر واگرایی مخفی مثبت در انتهای اصلاح روند صعودی رخ می‌دهد. بدین‌صورت که با کاهش قیمت‌ها در یک رالی صعودی، اگر کف قیمتی جدید بالاتر از کف قیمتی قبلی باشد اما در نمودار اندیکاتور، کف جدید پایین‌تر از کف قبلی باشد +HD رخ داده است. +HD می‌تواند سیگنال پایان کاهش قیمت‌ها و ادامه روند صعودی باشد. اگر نقطه برگشت روی خط حمایت قوی و یا سطوح فیبوناچی اصلاحی (Retracement) باشد به احتمال زیاد روند به حرکت خود در کانال صعودی ادامه خواهد داد.

واگرایی مخفی منفی (HD–)

مطابق شکل زیر زمانی که در نمودار قیمت، سقف قیمتی جدید پایین‌تر از سقف قبلی ایجاد شود اما در نمودار اندیکاتور، سقف جدید بالاتر از سقف قبلی باشد (یعنی نمودار قیمت نزولی اما نمودار اندیکاتور صعودی باشد) “واگرایی مخفی منفی” داریم. در واقع HD– سیگنال ادامه‌دار بودن روند نزولی است و باید افزایش قیمت‌ها را صرفا یک اصلاح جزئی از روند نزولی دانست و نباید به صعود قیمت‌ها امیدوار بود! بنابراین بعد از شناسایی HD– انتظار کاهش قیمت‌ها را داریم چرا که احتمالا قدرت خریداران نسبت به فروشندگان تضعیف شده است و در ادامه با فشار فروش همراه خواهیم بود. بنابراین بطور خلاصه HD– در یک کانال نزولی و در پایان اصلاح قیمت رخ می‌دهد و سیگنال پایان افزایش قیمت‌ها و ادامه روند نزولی است.

تفاوت Divergence معمولی و مخفی چیست؟

واگرایی معمولی (RD) در انتهای یک روند رخ می‌دهد و بیانگر اتمام روند فعلی است و احتمالا بعد از آن تغییر روند خواهیم داشت اما واگرایی مخفی (HD) در پایان موج‌های اصلاحی روند مشاهده می‌شود و بیانگر اتمام اصلاح روند است و احتمالا بعد از آن روند به حرکت اصلی خود ادامه خواهد داد.

تذکر: لزوما وجود واگرایی باعث تغییر جهت حرکت قیمت نخواهد داشت. بنابراین نباید صرفا با تکیه بر آن به تحلیل تکنیکال پرداخت! در واقع واگرایی صرفا چرخش قیمت را پیش‌بینی می‌کند و مهر تایید بر تحلیل شما نمی‌زند. بنابراین بعد از شناسایی آن باید صبور باشید و پس از تایید تغییر جهت توسط سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال، وارد معامله شوید تا دقت تحلیل و بازدهی معاملات شما افزایش یاید.

نکته: اندیکاتورهای RSI، MACD بیشترین کاربرد را در شناسایی واگرایی‌ها دارند. اما اسیلاتورهای دیگری مثل “شاخص جریان نقدینگی”، “CCI” و یا “حجم تعادلی” نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

واگرایی مثبت چیست؟

در واگرایی مثبت (چه معمولی و چه مخفی) نگاه ما به “کف‌های قیمتی” است. بدین‌صورت که در یکی از دو نمودار قیمت یا اندیکاتور، کف قیمتی جدید بالاتر از کف قیمتی قبلی و در نمودار دیگر معکوس آن است و سیگنال شروع یا ادامه روند صعودی و افزایش قیمت را می‌دهد! و می‌توان آنرا به عنوان خط حمایت درنظر گرفت.

واگرایی منفی چیست؟

در واگرایی منفی (چه معمولی و چه مخفی) “سقف‌های قیمتی” برای ما اهمیت دارند. بدین‌صورت که سقف قیمتی جدید پایین‌تر از سقف قیمتی قبلی و در نمودار دیگر معکوس آن است و اخطار شروع یا ادامه روند نزولی و کاهش قیمت را می‌دهد! و بیانگر خط مقاومت خواهد بود.

نکات تایید و اعتبار Divergence

1. به طور کلی اگر واگرایی روی سطوح حمایت و مقاومت قوی شکل گرفته باشد و یا نقاط بازگشت روی سطوح معتبر فیبوناچی واقع شود تحلیل تکنیکال از اعتبار و دقت بالاتری برخوردار است.
2. در صورت مشاهده واگرایی هنگام شکست خطوط حمایت و مقاومت، احتمال نامعتبر بودن شکست و پس گرفتن سطوح شکست شده وجود دارد.
3. از آنجایی که RD مربوط به تغییر روند و HD مربوط به اصلاح روند است هنگام شکست خط روند باید منتظر RD باشیم همچنین هنگام پولبک و در سطوح فیبوناچی ریتریسمنت نیز انتظار وقوع HD را خواهیم داشت.
4. اگر تایید واگرایی توسط چند اسیلاتور مختلف انجام شود اعتبار و قدرت آن بیشتر است.
5. اگر برخی اسیلاتورها واگرایی را تایید کردند اما برخی دیگر آنرا تایید نکردند نشان از قدرت کمتر آن است. در این موارد برای تایید واگرایی از اندیکاتور MACD استفاده کنید.
6. اعتبار واگرایی‌ها در مناطق اشباع و یا سطوح کلیدی اندیکاتورها بیشتر است. برای مثال اگر در محدود بالای 70 در اسیلاتور RSI، واگرایی منفی شناسایی شود احتمال ریزش قیمت ها بیشتر است.
7. اگر واگرایی با الگوهای کندل استیک بازگشتی مثل کندل دوجی، چکش، Hanging Man و… همراه شود اعتبار آن بیشتر است.
8. هر چه شیب خطوط تندتر باشد واگرایی از قدرت بالاتری برخوردار است و احتمال چرخش قیمت بیشتر خواهد بود.
9. سعی کنید مهربانی و لبخند عادت شما شود و به یکدیگر عشق بورزید!

چند مثال عملی

در ادامه به بررسی چندین مثال عملی در بورس تهران، فارکس و رمزارزها می‌پردازیم. اولین نمودار مربوط به شاخص کل بورس تهران است. مطابق شکل زیر وقتی شاخص از حوالی 2 میلیون تا 1.200.000 سقوط کرد دوباره گارد صعودی گرفت! و تا عدد 1.600.000 رشد کرد! اما همان‌طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید با مشاهده “واگرایی مخفی منفی” در نمودار شاخص و اندیکاتورهای RSI و MACD، مشخص شد که این صعود صرفا یک “موج اصلاحی” بوده و احتمالا باید منتظر کاهش دوباره شاخص و ادامه روند نزولی قبلی باشیم.

نمودار دوم مربوط به شاخص کل هم‌وزن بورس تهران است که در پایان روند صعودی شاخص، واگرایی معمولی منفی تشکیل شده و سیگنال شروع روند نزولی را صادر کرده است.

قیمت بیت‌کوین در اواخر سال 2021 تا 70 هزار دلار رشد داشت همان‌طور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید در این سقف تاریخی بیت‌کوین، واگرایی منفی رخ داده است (هم در اندیکاتور RSI و هم MACD) بنابراین می‌توان انتظار پایان روند صعودی و شروع کاهش قیمت Bitcoin را داشت. پس از تایید واگرایی منفی، روند نزولی Bitcoin شروع شد و تا حوالی 48 هزار سقوط کرد!

در نمودار زیر واکنش قیمت‌ها به واگرایی‌ها بسیار جالب است! قبل از مطالعه توضیحات مربوطه، خودتان نمودار زیر را تحلیل و تفسیر کنید!

اندیکاتور واگرایی

اندیکاتور All In One Divergence یا همان AIO Divergence برای متاتریدر نسخه 4 موجود است و محبوبیت بالایی نیز بین تریدرها دارد. اگر از پلتفرم مفید تریدر برای تحلیل تکنیکال سهام شرکت‌های بورس تهران استفاده می‌کنید می‌توانید با دانلود اندیکاتور واگرایی AIO از لینک زیر و نصب آن در مفید تریدر، از امکانات متعدد آن استفاده کنید. مزیت اندیکاتور AIO این است که 29 اسیلاتور معروف مثل RSI, MACD را پوشش می‌دهد. همچنین خطوط حمایت و مقاومت را نیز برای شما ترسیم می‌کند.

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش تحلیل تکنیکال را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش تحلیل تکنیکال در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

آموزش واگرایی در اندیکاتورها

در ابتدا اندیکاتورها را معرفی می کنیم و در ادامه آموزش انواع واگرایی ها که در قیمت و اندیکاتورها به وجود می آید را ارائه می کنیم .

اندیکاتور چیست ؟

اندیکاتورها ابزارثانویه ای هستند که بر مبنای محاسبه قیمت ، حجم معاملات ، جریانات نقدی پولی حرکات و نوسانات واقعی قیمت در محاسبه می کنند.

کاربرد این اندیکاتورها این است که در واقع این امکان را برای تحلیلگر فراهم می کند که اطلاعات اضافی و مازاد بر روند کلی سهم جمع آوری کند.

اندیکاتورها را از یک منظر به دو دسته زیر تقسیم می کنند :

۱٫ اندیکاتورهای پیشرو (Laeding): این نوع از اندیکاتور ها به عنوان یک نوع سیگنال برای شناسایی رویدادهایی در آینده شناخته شده اند. در واقع ماهیت پیش بینی رخدادهای صورت گرفته در قیمت را دارد. عمده اندیکاتورهای پیشرو شامل اسیلاتورها می شوند. منظور از اسیلاتورها هم این است که در یک بازه خاصی در حال نوسان هستند . برای مثال : اندیکاتور RSI به عنوان یکی از اندیکاتورهای پبشرو هست و در عین حال جزء اسیلاتورها هم می باشد چون در بازه ۰ تا ۱۰۰ است ( ولی به طور معمول بین ۳۰ تا ۷۰ ) در حال نوسان هستند. در طول صورت گرفتن این نوسان ، نقاط اشباع خرید (over bought) و اشباع فروش (over sold) هم مورد بررسی قرار می گیرد. در شکل زیر نمونه ای از اشباع خرید و اشباع فروش در RSI مشخص شده است. زمانی که با اشباع خرید در روند مواجه می شویم باید اتظار داشته باشیم که روند به مرور روند کاهشی به خودش بگیرد و در صورتی که به نقطه اشباع فروش می رسیم ، روند آماده این است که وارد روند صعودی بشود.

۲٫ اندیکاتورهای تاخیری (Lagging): این اندیکاتور اطلاعات مفید و ارزشمندی در خصوص سهم ، در طول روند در اختیار تحلیلگر قرار می دهد. در اصل حالت پیش بینی روند را که در اندیکاتور پیشرو می باشد را ندارد. تمرکز بیشتر این اندیکاتورها به روی روند معاملاتی هست و اینکه کمتر سیگنال های خرید و فروش را به معامله گران می دهند. باند بولینگر و میانگین متحرک نمونه هایی از این اندیکاتورها می باشند.

شکل زیر مثالی از واگرایی ها و انواع آن واگرایی ها و انواع آن باند بولینگر در سهم وپاسار در نمودار روزانه است.

در نمودار باند بولینگر به عنوان خطوط حمایتی و مقاومتی عمل کرده است. خطوط پایین به عنوان حمایت سهم و خطوط بالایی هم مقاومت های سهم محسوب می گردند. در آموزش های بعدی به طور مفصل باند بولینگر مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

واگرایی چیست ؟

واگرایی در حالت کلی به معنای حرکت قیمت و اندیکاتور در خلاف جهت یکدیگر می باشد و نتیجه این امر عموما این است که در هنگام وقوع واگرایی قیمت از ادامه حرکت می ایستد و تغییر جهت می دهد. مشاهده واگرایی در اندیکاتورها به عنوان یکی از سیگنال های بسیار قوی در علم تحلیل تکنیکال شناخته شده است.

انواع واگرایی

واگرایی به دو دسته تقسیم می شود :

۱٫ واگرایی معمولی (Regural Divergence ) :

خود این واگرایی معمولی به دو دسته واگرایی مثبت و واگرایی منفی تقسیم می شود .

واگرایی معمولی منفی : زمانی به وجود می آید که قیمت سقف جدیدی تشکیل می دهد ، اما اندیکاتور موفق نمی شود که سقف جدیدی بالاتر از سقف قبلی تشکیل دهد .

همان طور که در مثال بالا مشاهده می کنیم (نمودار ساعتی سهم خساپا ) واگرایی منفی (RD) وجود دارد. قیمت سقف جدید تشکیل داده در حالی که اندیکاتور موفق به این کار نشده است و به وجود آمدن این حالت خودش می تواند هشداری باشد مبنی برای اینکه کنترل ریسک صورت بگیرد چون امکان نزول بازار توسط اندیکاتور MACD تایید شده است.

برای معامله گران سفته باز (منظور از سفته بازارن ، افرادی است که به فکر بدست آوردن سود در بازه زمانی کوتاه مدت هستند) این واگرایی منفی نشانه ای از این می باشد که روند بازار وارد یک فاز نزولی جدید می شود و در نتیجه چشم انداز معاملاتی را مطلوب برانداز نمی کنند.

واگرایی معمولی مثبت : این نوع واگرایی در روند نزولی به وجود می آید و به این صورت است که قیمت موفق به تشکیل کف جدید ، پایین تر از کف قبلی خود می شود اما اندیکاتور نمی تواند کف جدید بسازد. نمودار زیر این مطلب را به خوبی نشان می دهد .

نمودار بالا نمودار ساعتی سهم خساپا است . همان طور که مشخص است بعد از مشاهده واگرایی مثبت در اندیکاتور در حالی که قیمت سهم روند نزولی دارد ، شاهد صعودی شدن روند و رشد سهم هستیم .

۲٫ واگرایی مخفی : این نوع از واگرایی معمولا زمانی تشکیل می شود که قیمت در حال اصلاح شدن خودش می باشد. این واگرایی به دو دسته

الف : واگرایی مخفی مثبت : زمانی به وجود می آید که قیمت موفق می شود کفی بالاتر از کف قبلی خودش تشکیل بدهد اما اندیکاتور یک کف پایین تر از کف قبلی خودش تشکیل می دهد . در شکل زیر به خوبی تناقض بین قیمت و اندیکاتور را مشاهده می کنید.

همان طور که مشخص است در شکل ، روند شکل صعودی به خودش پس از مشاهده واگرایی مخفی مثبت در نمودار قیمت به خود گرفته است.

ب : واگرایی مخفی منفی : این حالت که طی یک روند نزولی به وجود می آید ، قیمت قدرت اینکه به سقف قبلی خودش برسد را ندارد اما اندیکاتور موفق می شود که یک سقفی بالاتر از سقف قبلی خودش بزند. که موضوع خودش می تواند به عنوان هشداری برای ریزش سهم باشد که باید در نظر داشته باشیم.

همان طور که در تصویر مشخص است ، قیمت موفق نشده سقف جدیدی بسازد در نتیجه ، وارد یک روند نزولی شده است . (با فلش در شکل مشخص شده است)

مثال هایی از انواع واگرایی

واگرایی مثبت در نمودار وساخت

شکل زیر نمودار روزانه وساخت است . که در آن واگرایی مثبت مشاهده می شود. در این شکل اندیکاتور RSI مورد بررسی قرار گرفته است.

همان طور که دیده می شود با اینکه از اتصال کف های قیمت سهم روند نزولی دارد ، اما در اندیکاتور همان کف های متناظر روند صعودی داشته و در نتیجه اینجا واگرایی مثبت رخ داده است ، که باعث رشد سهم در کوتاه مدت شده است . زمانی که از اسیلاتور RSI برای تشخیص واگرایی استفاده می کنیم ، به دلیل اینکه این اندیکاتور جزء اسیلاتورها می باشد ، نقاط اشباع خرید و اشباع فروش را به خوبی در آن مشخص است می تواند برای شناخت واگرایی در روند سهم عامل مهمی به شمار آید. زیرا معمولا واگرایی ها در نقاط اشباع خرید و یا فروش رخ می دهد ( برای آشنایی بیشتر با این اندیکاتور مطلب آن را مطالعه نمایید)

واگرایی مثبت در اندیکاتور MFI در شرکت ایران خودرو و تغییر روند سهم

این تصویر نمودار ساعتی در نمودار قیمت ایران خودرو است و اندیکاتور MFI در آن بررسی شده است. همان طور که مشاهده می کنیم ، نمودار قیمت باروند نزولی همراه بوده ولی اندیکاتور MFI روندی صعودی به خودش گرفته و در نهایت سهم با واگرایی مثبت همراه بوده و نمودار با افزایش قیمت رو به رو شده است.

واگرایی منفی در اندیکاتور CCI بانک ملت

نمودار بالا که سهم وبملت در نمودار روزانه است ، واگرایی منفی در اندیکاتور CCI را نشان می دهد. و همان طور که می بینیم سهم بعد از واگرایی ، ریزش کوتاهی را تجربه کرده است.

نتیجه گیری و جمع بندی

برای تکنیکالیست ها واگرایی عاملی مهمی برای تخمین روند سهم که از طریق شناسایی آن امکان متنوع سازی پرتفوی آنها فراهم شود بسیار حائز اهمیت است. تشخیص این واگرایی ها به کمک اندیکاتورها و روند قیمتی سهم صورت می گیرد . به همین دلیل اندیکاتور جزء ابزارهای دقیق برای شناسایی واگرایی ها محسوب می شوند. در آخر این نکته مهم را مد نظر داشته باشید که واگرایی چون خلاف جهت مسیر حرکت سهم است ، امکان اینکه مسیر کامل نشود وجود دارد و اگر مبنای خرید را فقط بر پایه واگرایی ها قرار بدهیم درصد شکست در معاملات افزایش پیدا می کنند.

آموزش انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال به راحتیِ آب خوردن

واگرایی یکی از مفاهیم بسیار مهم در تحلیل تکنیکال است که شاید بسیاری از تحلیلگران تکنیکال کمتر با آن آشنا باشند. انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال ارتباط مستقیمی با استفاده‌ی اندیکاتورها در تحلیل فنی دارد. در واقع واگرایی‌ها از رفتار متناقص نمودار قیمت و اندیکاتورها شکل می‌گیرد. بنابراین اگر با اندیکاتورها آشنایی قبلی ندارید همین جا ادامه مطالعه این مطلب را رها کنید و در ابتدا مقاله اندیکاتور چیست و چه کاربردی در تحلیل تکنیکال دارد را مطالعه کنید.

در این مقاله قصد داریم به مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال بپردازیم و انواع واگرایی را بیان کنیم. با ما همراه باشید.

واگرایی چیست؟

واگرایی در در تحلیل تکنیکال در واگرایی ها و انواع آن واقع اصطلاحی است که در هنگام بروز رفتار متناقض یک اندیکاتور و نمودار قیمتی به کار می‌رود. به تصویر زیر نگاه کنید.

شکل 1

در شکل فوق، در قسمت بالای تصویر نمودار قیمت و در قسمت پایین تصویر منحنی اندیکاتور RSI مربوط به آن را مشاهده می‌کنید. همان طور که در تصویر مشخص کرده‌ایم، در بخشی از نمودار قیمت، ما دو کف یا دره را در قیمت مشاهده میکنیم (نقطه A و نقطه B) که دره دوم (نقطه B) پایین تر از دره اول (نقطه A) است. اما نقاط متناظر با آن در نمودار اندیکاتور، متناقض است به طوری که نقطه B بالا تر از نقطه A است. به این رفتار متناقض اندیکاتور و نمودار قیمت واگرایی میگویند که ممکن است در اندیکاتورها مختلف پدید آید.

کاربرد واگرایی در تحلیل تکنیکال

کاربرد واگرایی در تعیین نقاطی است که احتمال بازگشت روند وجود وجود دارد. تحلیلگر در پی یافتن واگرایی‌ها است تا بتواند سطوحی که روند قیمت ممکن است تغییر کند را پیدا کند. قبل از بیان کامل کاربرد واگرایی در تحلیل تکنیکال لازم است با مفهوم روند آشنا باشید.

روندها

همیشه قیمت یک سهم (یا دارایی) با نوسان و افت و خیز همراه است. روندها از افت و خیز قیمت‌ها تشکیل می‌شوند. جهت کلی این افت و خیزها است که روند قیمت را تعیین می‌کند. حرکت کلی افت و خیزها به سمت بالا، پایین و یا حرکت در جهت خنثی (بدون جهت خاص)، جهت روند قیمت نامیده میشود که به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• روند صعودی
• روند نزولی
• روند خنثی

در تصاویر زیر انواع روند قیمتی را مشاهده میکنید.

شکل 2

شکل 3

شکل 4

خطوط رسم شده به خطوط روند معروف هستند. در روند صعودی خطوط روند از به هم وصل کردن دره‌ها و در روند نزولی خطوط روند از به هم وصل کردن قله‌ها رسم می‌شود.

استفاده از واگرایی‌ها در تشخیص نقاط بازگشت روند

با مشاهده واگرایی‌ها در یک روند صعودی یا نزولی میتوان به نقاط بازگشت روند پی برد. توجه کنید که واگرایی علت تغییر روند نیست، بلکه نشانه تغییر روند است. توجه به این نکته بسیار مهم است. دیدن واگرایی فقط یک هشدار است نه دلیلی برای خرید یا فروش. واگرایی یک نشانه برای بازگشت روند است ولی هیچ چیز قطعی نیست. بسیاری از تحلیلگران مبتدی با مشاهده واگرایی از آن به عنوان علت خرید یا فروش خود استفاده میکنند که این مسئله کاملا اشتباه است. شما با دیدن واگرایی یک هشدار دریافت میکنید و برای تصمیم گیری به معامله باید موارد دیگری را مشاهده کنید. در ادامه به انواع واگرایی می‌پردازیم و در خلال آن به چگونگی استفاده از واگرایی‌ها در معامله خواهیم پرداخت.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

به طور کلی چهار نوع واگرایی وجود دارد که در زیر به هر کدام به صورت جداگانه پرداخته‌ایم.

1- واگرایی معمولی مثبت (RD+)

واگرایی معمولی مثبت یا Positive Regular Divergence یک واگرایی است که در انتهای روندهای نزولیT در دو کف متوالی شکل می‌گیرد. به این صورت که قیمت یک کف پایین تر می‌سازد اما اندیکاتور موفق به انجام این کار نمی‌شود. به تصویر زیر نگاه کنید.

شکل 5: واگرایی معمولی مثبت

وقتی یک واگرایی معمولی مثبت مشاهده می‌شود، احتمالا روند نزولی به پایان رسیده است و روند صعودی آغاز خواهد شد. بنابراین تحلیلگر فنی میتواند با مشاهده واگرایی معمولی مثبت (برای راحتی به آن واگرایی مثبت هم میگویند) و با در نظر گرفتن شواهد دیگر، اقدام به خرید کند. شواهد دیگر میتواند مسائل مختلفی باشد از جمله محل اتفاق افتادن واگرایی، اندیکاتوری که واگرایی را نشان داده است، تعداد اندیکاتورهایی که این واگرایی را تایید می‌کنند و غیره باشد.

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

محل اتفاق افتادن واگرایی: اگر واگرایی مثبت در مناطق اشباع فروش یا سطوح حمایتی اتفاق بیافتد از اعتبار بسیار بالایی برخوردار است.

2- واگرایی معمولی منفی (RD-)

واگرایی معمولی منفی در انتهای یک روند صعودی دیده می‌شوند و بین دو سقف ایجاد می‌شود. به این صورت که در نمودار قیمت سقف دوم آن بالا تر از سقف اول است اما در اندیکاتور سقف دوم پایین تر از سقف اول قرار گرفته است. تصویر زیر را نگاه کنید.

شکل 6: واگرایی معمولی منفی

توجه کنید که الزاما در زمان تغییر روند واگرایی دیده نمی‌شود ولی واگرایی میتواند نشانه‌ای بر تغییر روند باشد. ممکن است روندی تغییر کند و هیچ واگرایی از خود نشان ندهد. واگرایی معمولی منفی به معنی ضعیف شدن قدرت خریداران و غلبه فروشندگان بر آنها است که به تحلیلگر تکنیکالی کمک می کند تا پایان یک روند صعودی را تشخیص دهد.

خوب تا اینجا با دو واگرایی معمولی مثبت و منفی آشنا شدید. لفظ معمولی به این خاطر است که در روند نزولی کف‌ها و در روند صعودی قله‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند. یک بار دیگر به تصاویر بالا نگاه کنید. این موضوع می‌تواند به شما کمک کند که بهتر این واگرایی‌ها را به خاطر بسپارید.

3- واگرایی مخفی مثبت (HD+)

واگرایی مخفی Hidden Divergence به دسته از واگرایی‌هایی اطلاق می‌شود که در روند نزولی با قله‌ها و در روند صعودی با دره‌ها سر و کار داریم (بر عکس واگرایی معمولی). واگرایی مخفی مثبت را در زیر مشاهده می‌کنید.

شکل 7: واگرایی مخفی مثبت

هر گاه در یک روند صعودی (میتواند در روند نزولی نیز باشد)، نمودار قیمت یک کف بالاتر را ثبت کند ولی اندیکاتور به این کار موفق نشود، یک واگرایی مخفی مثبت شکل گرفته است که نشان دهنده‌ی ادامه روند مثبت است.

اگر واگرایی در محدوده حمایتی باشد از اعتبار زیادتر برخوردار است.

4- واگرایی مخفی منفی (HD-)

هر گاه در یک روند نزولی (میتواند در روند صعودی نیز باشد)، نمودار قیمت یک قله پایین تر را ثبت کند ولی اندیکاتور به این کار موفق نشود، یک واگرایی مخفی منفی شکل گرفته است که نشان دهنده‌ی ادامه روند نزولی است. واگرایی مخفی منفی را در زیر مشاهده می‌کنید.

شکل 8: واگرایی مخفی مثبت

همه انواع واگرایی در یک نگاه

توجه کنید که احتمالا به یاد سپردن این 4 نوع واگرایی کمی مشکل است. در اینجا همه‌ی انواع واگرایی‌ها را در یک نگاه مشاهده می‌کنید. کمی روی این تصویر تامل کنید و سرسری از آن نگذرید. مطمعنا بعدا مجبور خواهید شد برای یادآوری مجددا به این صفحه برگردید، بنابراین این صفحه را در مرورگر خود ذخیره کنید.

شکل 9: آموزش انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

در چه اندیکاتورهایی واگرایی دیده‌ می‌شود؟

در بحث آموزش واگرایی در تحلیل تکنیکال معمولا به این نکته توجهی نمی‌شود. واگرایی‌ها در اندیکاتورهای مختلفی وجود دارند اما به واقع همه اندیکاتورها قابلیت نشان دادن واگرایی را ندارند. از طرفی اعتبار واگرایی در همه اندیکاتورها یکسان نیست. در اندیکاتورها زیر واگرایی از اعتبار بیشتری برخوردار است:

جمع بندی

در این مقاله به آموزش انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال پرداختیم و سعی کردیم با تصاویر گویا، انواع مختلف واگرایی را به صورت ساده توضیح دهیم. ما به چهر واگرایی اصلی اشاره کردیم که شامل موارد زیر بود:

• واگرایی معمولی مثبت
• واگرایی معمولی منفی
• واگرایی مخفی مثبت
• واگرایی مخفی منفی

امیدواریم از این مطلب نهایت استفاده را برده باشید. توجه کنید مشاهده‌ی واگرایی نباید ملاکی برای خرید و فروش قرار گیرد و یک تحلیلگر باتجربه به مرور زمان فهمیده است که واگرایی ممکن است فیلد شود. بر این اساس شما باید واگرایی را اعتبار سنجی کنید. در تحلیل تکنیکال همه چیز به صورت احتمالات بیان می‌شود و این جزیی از ذات تحلیل تکنیکال است.

آموزش گام به گام واگرایی ها و انواع آن تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

آشنایی با مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال و انواع آن

در مقاله آموزشی اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال، گفتیم که اندیکاتورها به‌عنوان یکی از ابزارهای تکنیکی کاربردی به حساب می‌آیند که به ما برای رسیدن به سود در بورس کمک قابل توجهی می‌نمایند. اما امروز به سراغ یکی دیگر از ابزارهای تکنیکال رفته‌ایم که برای تخمین زدن روند سهم به کار می‌روند و تشخیص آن‌ها به کمک اندیکاتورها و روند قیمتی سهم امکان‌پذیر است. این ابزارها که یکی از مفاهیم پرکاربرد در بازار بورس و حتی سایر بازارهای مالی مثل بازار ارز می‌باشند، «واگرایی» نام دارند. هدف تحلیل‌گران از یادگیری مفهوم واگرایی، در واقع مشاهده‌ی نوعی وارونگی بین نمودار قیمت و نمودار اندیکاتور می‌باشد. آن‌ها به کمک این سیگنال می‌توانند به شناسایی اولیه‌ی برگشت روند و معکوس شدن آن بپردازند و به سودهای خوبی دست یابند. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ به بررسی مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال و انواع آن خواهیم پرداخت.

واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست؟

در تحلیل تکنیکال واگرایی به چه معناست

واگرایی در تحلیل تکنیکال به معنای تناقض رفتاری بین اندیکاتور و قیمت می‌باشد. در واقع، این موضوع نشان دهنده‌ی ضعف روند می‌باشد. در نتیجه قیمت یک سهم به انتهای روند خود می‌رسد و تمایل به تغییر روند پیدا می‌کند. در چنین حالتی می‌گوییم که واگرایی روی نمودار اتفاق افتاده است. به‌منظور شناسایی سطوح مهم قیمت سهم از جمله سطوح حمایت و مقاومت، می‌توان از واگرایی‌ها استفاده نمود. چنانچه واگرایی صحیحی در بورس اتفاق بیافتد به احتمال زیاد در آینده شاهد بازگشت قیمت سهم خواهیم بود. در واقع می‌توانیم بگوییم که واگرایی زمانی اتفاق می‌افتد که خریداران و فروشندگان در تصمیم خود دچار تردید شده باشند و این دقیقاً زمانی است که سهم‌ها بتوانند روند خود را تغییر داده و خلاف جهت روند قبلی حرکت کنند. اندیکاتورهای مکدی (MACD)، آر اس آی (RSI)، سی سی آی (CCI) و … از جمله اندیکاتورهایی هستند که برای شناسایی واگرایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

نکته: اندیکاتور مکدی، یکی از اندیکاتورهایی است که برای شناسایی واگرایی در تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

بیان مدل های مختلف واگرایی در تحلیل تکنیکال

در حالت کلی ۳ نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال وجود دارد که در ادامه به توضیح هر یک از آن‌ها به صورت جداگانه خواهیم پرداخت.

۱. واگرایی معمولی در تحلیل تکنیکال (RD) :

این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال، معمولاً در انتهای یک روند و زمانی‌که قیمت یک سهم با اندیکاتور خلاف جهت هم حرکت کنند، اتفاق می‌افتد. واگرایی معمولی نشان از بازگشت قیمت سهم دارد؛ یعنی بعد از مشاهده‌ی آن قیمت سهم متوقف شده و در جهت مخالف حرکت می‌کند. واگرایی‌های معمولی می‌توانند به دو صورت مثبت و یا منفی باشند.

واگرایی معمولی مثبت (RD+) : به این صورت است که زمانی‌که ما بر روی خود چارت سهم شاهد قله‌ای بالاتر از قله‌ی قبلی باشیم، اما در اندیکاتور متناظر با همان نقطه قله‌ای پایین‌تر از قله‌ی قبلی داریم. یعنی خطی که این قله‌ها را به هم وصل می‌کند، روی چارت به صورت صعودی است ولی روی اندیکاتور به صورت نزولی می‌باشد. این نوع واگرایی به واگرایی منفی شهرت دارد و نشان دهنده‌ی انتهای یک روند نزولی است. اما حتماً به این نکته توجه داشته باشید که بالاترین قله باید کاملاً تشکیل شود و چند تا کندل پایین‌تر بعد از آن شکل گیرد. بنابراین تا زمانی که از تشکیل بالاترین قله در نمودار مطمئن نشده‌اید، نمی‌توانید بگویید که واگرایی صعودی اتفاق افتاده است. به یاد داشته باشید که هرچه میزان شیب این دو خط بیش‌تر باشد و شاهد یک صعود قوی در قله‌ها باشیم، واگرایی مثبت قوی‌تری خواهیم داشت.

واگرایی معمولی منفی (RD-): این نوع از واگرایی در تحلیل تکنیکال درست برعکس مورد قبلی است؛ یعنی در انتهای یک روند نزولی، کفی پایین‌تر از کف قبلی مشاهده نماییم. اما در اندیکاتور متناظر با همان نقطه کفی بالاتر از کف قبلی داریم. معامله‌گران در تایید تحلیل‌های خود می‌توانند از این نوع واگرایی استفاده نمایند. این واگرایی به واگرایی معمولی منفی مشهور است. هر چقدر که میزان شیب این دو خط تندتر باشد و شاهد یک ریزش قوی در کف‌ها باشیم، واگرایی منفی ما قدرت بیش‌تری خواهد داشت.

۲. واگرایی مخفی در تحلیل تکنیکال (HD)

این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال در انتهای یک روند اصلاحی می‌باشد و زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت سهم و اندیکاتور خلاف جهت یکدیگر حرکت نمایند. به بیان دیگر در واگرایی‌های مخفی، اندیکاتور این قدرت را داشته که کف و یا سقف جدیدی تشکیل دهد، اما قیمت توانایی تشکیل کف یا سقف جدید را نداشته است. در این حالت گفته می‌شود که واگرایی مخفی رخ داده است. واگرایی مخفی به دو نوع واگرایی مخفی مثبت و واگرایی مخفی منفی تقسیم بندی می شود.

واگرایی مخفی مثبت (HD+): این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال ما بین دو کف قیمتی ایجاد می شود. در واقع، واگرایی مخفی مثبت زمانی تشکیل می‌شود که در اندیکاتور کف اول بالاتر از کف دومی قرار گیرد. ولی در نمودار قیمت کف اول پایین‌تر از کف دوم تشکیل شود. وقوع این حالت، نشان از افزایش قدرت خریداران و کاهش قدرت فروشندگان و همچنین رشد قیمت سهم می‌دهد. دقت داشته باشید که این نوع از واگرایی در کانال صعودی و در انتهای یک روند اصلاحی تشکیل می‌شود.

واگرایی مخفی منفی (HD-): این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال درست برعکس واگرایی مخفی مثبت است در بین دو سقف قیمتی ایجاد می‌شود. واگرایی مخفی منفی زمانی ایجاد می‌شود که در اندیکاتور سقف اول پایین‌تر از از سقف دوم قرار گیرد. اما در نمودار قیمت سقف اول بالاتر از سقف دوم قرار داشته باشد. وقوع این حالت، افزایش قدرت فروشندگان و کاهش قدرت خریداران و همچنین کاهش قیمت سهم را به ما نشان می‌دهد. واگرایی مخفی منفی در کانال نزولی و در انتهای یک روند اصلاحی ایجاد می‌شود.

۳. واگرایی‌های زمانی در تحلیل تکنیکال (TD)

این نوع از واگرایی در تحلیل تکنیکال با استفاده از فیبوناچی زمانی انجام می‌شود و وقتی تشکیل می‌شود که بین قیمت و زمان تضاد وجود داشته باشد. واگرایی زمانی طی یک روند اصلاحی ایجاد می‌شود. هنگامی که در یک روند اصلاحی، نمودار قیمت نسبت به روند قبلی خود ضعف نشان دهد، واگرایی زمانی رخ خواهد داد. به منظور داشتن معاملات موفق با استفاده از این نوع واگرایی، باید زمانی‌که قدرت خریداران زیاد است خرید خود را انجام دهیم و برعکس زمانی‌که قدرت فروشندگان زیاد است از خرید سهم اجتناب کرده و نسبت به فروش اقدام نماییم. واگرایی زمانی خود به دو نوع واگرایی زمانی معمولی و واگرایی زمانی هوشمند تقسیم‌بندی می‌شود.

واگرایی زمانی معمولی (RTD) : زمانی‌که تعداد کندل‌های روند اصلاحی جدید بیشتر از تعداد کندل‌های روند اصلاحی قبلی باشد، این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال به وجود می‌آید. به بیان دیگر موقعی که نمودار قیمت بیش از سطح ۱۰۰% فیبوناچی را اصلاح کند، این نوع واگرایی رخ می‌دهد. وقوع واگرایی زمانی معمولی، نشان دهنده‌ی قدرت زیاد خریداران و فروشندگان در یک روند اصلاحی می‌باشد. با ترسیم فیبوناچی بازگشتی زمانی می‌توان واگرایی زمانی معمولی را مشاهده نمود.

واگرایی زمانی هوشمند (STD) : زمانی‌که تعداد کندل‌های روند اصلاحی جدید کمتر از تعداد کندل‌های روند اصلاحی قبلی باشد، این نوع از واگرایی در تحلیل تکنیکال رخ می‌دهد. به بیان دیگر در واگرایی زمانی هوشمند، روند اصلاحی قبلی در مدت زمان کوتاهتری طی شده است. به‌منظور مشاهده‌ی واگرایی زمانی هوشمند باید فیبوناچی بازگشتی زمانی را ترسیم نمود.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال و انواع آن پرداختیم. از واگرایی‌ها در تحلیل‌ها بعد از استفاده از اندیکاتورها و به‌عنوان تایید تحلیل می‌توان کمک گرفت. بنابراین هیچ‌گاه به‌عنوان سیگنال از واگرایی نباید استفاده کرد. چنانچه سهم در چارت خود الگوی بازگشتی زد، یا اینکه چارت نسبت به خط روند واکنش نشان داد و موقعیت‌های خوب دیگری در چارت ایجاد شد، با مشاهده‌ی واگرایی‌ها می‌توان به تحلیل‌ها اعتبار بیش‌تری بخشید. برای آن‌که اطلاعات بیش‌تری راجع به واگرایی‌ها کسب کنید و بتوانید از آن‌ها در خرید و فروش و تحلیل‌های خودتان به درستی استفاده نمایید، می‌توانید ویدیوهای آموزش بورس را با دقت مشاهده نمایید. چراغ به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان مفاهیم و نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی بورس به شما برای سرمایه‌گذاری حرف‌ای در این بازار کمک نماید.