قرارداد اختیار معامله یا آپشن (option)، (به انگلیسی: call option) قراردادی است، بین خریدار و فروشنده، به‌نحوی که خریدار از فروشنده اختیار معامله، حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک قیمت معین، خریداری میکند. در اینجا نیز همانند تمام قراردادها، هر طرف، امتیازی را به طرف مقابل اعطاء میکند، خریدار به فروشنده مبلغی تحت عنوان حق شرط پرداخت میکند، که در واقع همان قیمت اختیار معامله می‌باشد. فروشنده نیز حق خرید یا فروش دارایی مذکور را، در یک قیمت معین، به خریدار اعطاء می‌نماید.
انتشار اوراق اختیار معامله برای ۶ نماد متأثر از نرخ ارز
رئیس اداره بازار مشتقات فرابورس ایران از ایجاد نماد اوراق اختیار معامله با سررسید کوتاه‌مدت برای ۶ نماد متأثر از نرخ ارز، هم‌زمان با موضوع مربوط به توافق برجام خبر داد و گفت: ۶ نماد معاملاتی «آریا»، «ریشمک»، «زاگرس»، «فگستر»، «فروی» و «شپاس» در این زمینه شناسایی شدند که از هفته جاری معاملات قراردادهای اختیار روی آن‌ها در بازار فرابورس آغاز خواهد شد.
به گزارش بیداربورس به نقل از فرابورس ایران، سپیده رستمی‌نیا، رئیس اداره بازار مشتقات فرابورس با اعلام این خبر به اثر نوسان نرخ ارز در روند معاملات بازار سهام اشاره کرد و گفت: نرخ برابری دلار در میزان درآمدها و هزینه‌های برخی شرکت‌ها سهم قابل‌توجهی دارد، همچنین متغیرهای کلان بنیادی این شرکت‌ها تحت تأثیر میزان صادرات و واردات آن‌هاست.
به گفته وی، بر اساس همین فاکتورها، وجود ابزار مشتقه در این‌گونه سهام باعث افزایش جذابیت برای تحلیلگران و فعالان این حوزه خواهد بود و امکان مدیریت بهتر ریسک را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.
در این راستا روز چهارشنبه، ۲ شهریور ماه، در قدم اول اطلاعیه آغاز دوره معاملاتی قراردادهای اختیار خرید و فروش سهام شرکت‌های تولید و صادرات ریشمک با نماد «ریشمک» و شرکت پلیمر آریاساسول با نماد «آریا» در سررسید آذرماه ۱۴۰۱ در بازار ابزارهای مشتقه فرابورس ایران منتشر شد.
مزایا و معایب اختیار معامله چیست؟
بازار سرمایه فرصت های زیادی برای سرمایه گذاری دارد که متاسفانه مغفول مانده اند. به عنوان نمونه می توان به معامله اختیار معاملات اشاره کرد که کمتر سهامداری به سمت و سوی آن ها می رود. در این مطلب قصد داریم درباره اختیار معاملات اطلاعاتی را ارائه دهیم.
به گزارش نبض بورس، سالار داداش زاده کارشناس بازار سرمایه | بازار سرمایه فرصت های زیادی برای سرمایه گذاری دارد که متاسفانه مغفول مانده اند. به عنوان مثال شما می توانید از طریق بازار سرمایه سکه و طلا خریداری کنید و یا اینکه می توانید در اختیار معامله ها مشارکت داشته باشید و بعضا سودهای بیشتری نسبت به خرید سهام کسب نمایید.
در این مطلب قصد داریم که شما را با اختیار معامله ها آشنا کنیم و از مزایای آن ها بگوییم.
اختیار معامله چیست؟
اختیار معامله بخشی از بازار آتی است که پوشش دهندگان ریسک قیمت‌ها براساس شرایط مندرج در قراردادها وارد معامله می‌شوند.
مثال بارز آن اختیار خرید سکه تمام بهار است که فرضا به سررسید تیرماه و قیمت ۹ میلیون تومان خرید و فروش میشود. در واقع اگر خریدار ۵۰۰ هزار تومان بابت چنین معامله‌ای بپردازد و در سررسید قیمت سکه ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان شده باشد، با اعمال اختیارخرید توسط خریدار، ۳ میلیون سود کسب میشود.
مزایا و معایب اختیار معامله چیست؟
اما اختیار معاملات مزایا و معایبی دارد که در ادامه به آن ها اشاره خواهد شد:
مزایا:
۱- امکان دریافت وام با فروش اختیار خرید و فروش
۲- امکان نوسانگیری و با کاربرد بیشتر "دید میان مدت"
۳- بدون دامنه نوسان
معایب:
۱- شکاف قیمتی عموما بالا میان نرخ های خرید و فروش
۲- فعالیت ضعیف بازارگردانها
۳- عدم وجود جذابیت واقعی برای اجرای استراتژی های نامتقارن
سازوکار و نحوه انجام معامله در اختیار معامله چگونه است؟
پرسش های بسیاری درباره اختیار معامله و سازوکار و نحوه انجام معامله وجود دارد.
بنای این بازار بر روی سهم های پایه و زمان مانده تا سررسید آن ها است. بنابراین هم باید در نوسانگیری از یک سهم حرفه ای باشید و هم اینکه از بین چندین قرارداد یکی را انتخاب کنید و اینکه پر حجم معامله نکنید. این بازار سهامدار ندارد و خریدارها صرفا هزینه داشتن حق را به فروشنده ها پرداخت می فروش اوراق اختیار خرید کنند و این حق شامل دریافت سهم ها یا معادل ریالی در شرایطی است که در سررسید، قیمت پایانی سهم پایه از جمع قیمت توافقی (اِعمال) و قیمت پرمیوم یا هزینه پرداخت شده اختیار معامله، بالاتر باشد.
مهم ترین عوامل پیداکردن ارزش منصفانه یک قرارداد، مقایسه نرخ بازاری با منصفانه و مقایسه قراردادهای مشابه از نظر وابستگی نوسانات پرمیوم به سهم پایه است.
در مقاومت های معتبر که میخواهید از افت سهم سود کسب کنید، دوباره نیاز به پیداکردن ارزشمند ترین قرارداد دارید و بعد سرمایه نقدی رهن معامله می شود و در نقش فروشنده، دریافت کننده هزینه از خریدار می شوید.
گاهی ارزش منصفانه اختیار خرید فاصله ۵ الی ۶ تومانی با سفارش فروش موجود روی تابلو دارد که قابل اغماض است اما اختلاف ۱۰-۲۰ تومانی قابل چشم پوشی نیست.
نکته ۱: خریداران سابقی که در یک سررسید باعث In the money یا در سود شدن قرارداد شده اند لزوما در همان قرارداد خریداران جدید از نوسان قیمت پرمیوم یا اعمال در سررسید سود نخواهند برد.
نکته ۲: قیمت پایین تر و یا اهرم لحظه ای بالاتر ملاک ارزشمندی و سودآور شدن یک قرارداد نیست. برعکس ممکن است زیان بیشتری هم وارد کند. به زبان ساده تر در اختیار معامله سود بیشتر مساوی با ریسک بیشتر نیست و اهرم های زیر ۴ و بالای ۲ مناسب معامله گری هستند.
قرارداد اختیار معامله سهام در نظام حقوقی ایران
2 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق اقتصادی - دانشگاه شهید بهشتی.
چکیده
قرارداد اختیار معامل هی سهام، از جمله قراردادهای مالی است. اوراق مالی که نمایند هی این قرارداد اختیار معامل هی سهام است، از اوراق مشتق هی فروش اوراق اختیار خرید مالی است که به عنوان اوراق بهادار در بازار سهام به طور وسیع مورد استفاده قرار میگیرد و نقش مهمی در کاهش ریسک و توسعه بازارهای مالی دارد. هدف اصلی این نوع قرارداد عل یالاصول مدیریت ریسک در نوسان قیم تهاست، اما در حال حاضر به عنوان یک ابزار مالی در جهت تحصیل سود در بازار سهام نیز مورد استفاده است. به موجب قرارداد اختیار سهام، دارند هی اختیار (خریدار) حق دارد –ونه تعه د– که مقدار معینی از کالای مشخص یا اسناد مالی را (دارایی یا اسناد پایه) با صادرکنند هی اختیار (فروشنده) تا قبل از سررسید (تاریخ انقضا / موعد اعمال اختیار) و به قیمت معینی (قیمت اعمال) معامله نماید. فروشنده یا صادرکنند هی اختیار نیز متقابلا متعهد است همینکه خریدار یا دارند هی اختیار حق خود را اعمال نمود، معامله را انجام دهد. خریدار، در مقابل این حق، مبلغی را به فروشنده و قرارداد ناظر به (Call Option) میپردازد (قیمت اختیار). قرارداد اختیار خرید را حق خری د نامند. (Put Option) اختیار فروش را قرارداد حق فروش موضوع قرارداد اختیار معامل هی سهام حسب مورد، خرید یا فروش کالا یا سهام ذیربط است که به صورت اوراق بهادا رِ قابل معامله صادر میشود و تا قبل از سررسید، در بورس قابل معامله است. خرید و فروش این اوراق تابع "دستو رالعمل معاملات قرارداد اختیار معامل هی س هام درورس" است که به تصویب هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسیده است. بهای اوراق بهادار ناظر به قرارداد اختیار معامله سهام در چارچوب بورس و به صورت "تسویه نقد ی" یا "نظام جایگزینی" انجام میشود که هر دو مکانیسم توسط بورس اوراق بهادار تهران تنظیم شده است. از نظر حقوقی، قرارداد اختیار معامله سهام به موجب قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه 1384 در حقوق ایران شناخته شده، با وجود این ماهیت حقوقی آن همواره مورد بحث بوده است. به طور کلی، قرارداد مذکور لاز مالاجرا و منجز است و در واقع یک تعهد یا قرارداد مستقل است که طرفین را ملزم میکند نسبت به خرید یا فروش کالای موضوع قرارداد اصلی، اقدام نمایند و از این حیث مانند سایر قراردادهای خصوصی، تابع قواعد عمومی قراردادهاست. م عذلک با فروش اوراق اختیار خرید توجه به اینکه اصولا اختیار معامله سهام مطابق تشریفات خاصی در بورس مبادله م یشود، میتوان آن را در شمار قراردادهای تشریفاتی هم دانست.
نحوه اعمال اوراق اختیار فروش فروش اوراق اختیار خرید تبعی
در این مطلب قصد داریم تا با نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی بیشتر آشنا شویم. اما ابتدا باید بررسی کنیم که منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ اوراق اختیار فروش تبعی نوعی اوراق بهادار است که در بازار سرمایه معامله میشود.
از ویژگی‌های این اوراق این است که با در اختیار داشتن آن می‌توانید در تاریخی مشخص، مقداری معین از سهمی خاص را با قیمتی که از قبل مشخص شده است، بفروشید.
به عبارت دیگر، خرید اوراق اختیار تبعی به شما این امکان را می‌دهد که اگر قیمت سهم خریداری شده از قیمتی که در اوراق فروش تبعی آن مشخص شده است کمتر باشد، آن سهم را با قیمتی بیشتر معامله کنید. به این قیمت، قیمت اعمال گفته میشود. قیمت اعمال همان قیمت مشخص شده در اوراق اختیار فروش تبعی است.
با استفاده از این اوراق شما می‌توانید ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید. تمامی جزئیات مربوط به اعمال اوراق اختیار تبعی از جمله قیمت اعمال و تاریخ سررسید اوراق، در اطلاعیه عرضه اوراق مشخص میشود.
اعمال اوراق اختیار فروش تبعی
اوراق اختیار فروش تبعی تنها در تاریخ سررسید قابلیت اعمال شدن دارد. بعد از آن تاریخ اوراق کارایی نداشته و نمی‌توانید از آن استفاده کنید. بنابراین، در قدم اول برای اعمال اوراق اختیار باید از سررسید آن آگاه باشید.
برای اعمال اوراق اختیار باید قبل از تاریخ سررسید درخواست اعمال اوراق را ثبت کنید. پس از ثبت درخواست امکان لغو آن وجود ندارد؛ بنابراین لازم است تا با اطمینان این درخواست را انجام دهید. البته بعد از ثبت درخواست اعمال، امکان تغییر نحوه تسویه اوراق تبعی وجود دارد.
روش‌های تسویه اوراق اختیار فروش تبعی
تسویه اوراق اختیار تبعی در بازار سرمایه ایران به 2 شکل تسویه نقدی و تسویه فیزیکی انجام میشود که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:
تسویه نقدی اوراق اختیار تبعی
در این روش از تسویه اوراق اختیار تبعی، در تاریخ سررسید در صورتی که قیمت سهم از قیمت اعمال کمتر باشد، اختلاف قیمت اعمال و قیمت پایانی سهام پایه از طرف عرضه‌کننده به دارنده اوراق به صورت نقدی پرداخت میشود.
با تسویه نقدی اوراق اختیار تبعی، مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم به مشتری پرداخت میشود، اما سهام پایه اوراق اختیار در پرتفوی او باقی می‌ماند.
توجه داشته باشید که تسویه نقدی تنها زمانی امکان‌پذیر است که قیمت پایانی سهم پایه از قیمت اعمال اوراق در روز سررسید پایین‌تر باشد.
تسویه فیزیکی اوراق اختیار تبعی
در تسویه فیزیکی اوراق اختیار فروش، عرضه‌کننده اوراق متعهد میشود تا سهام پایه را با قیمت مشخص در قرارداد، از دارنده اوراق خریداری کند. در این نوع از تسویه اوراق، سهام اصلی به قیمت اعمال از دارنده اوراق تبعی خریداری و مبلغ مورد‌نظر به او پرداخت میشود. در نهایت پس از پرداخت مبلغ دارایی سهام پایه دارنده اوراق از پرتفوی او کسر میشود.
در تسویه فیزیکی اوراق اختیار فروش اگر قیمت سهم بالاتر از قیمت اعمال فروش اوراق اختیار خرید باشد، همچنان امکان اعمال اوراق اختیار فروش وجود دارد.
مبلغ حاصل از تسویه اوراق اختیار فروش تبعی به مانده حساب شما در سامانه‌های آنلاین اضافه می‌گردد.
معمولا در اطلاعیه عرضه اوراق تبعی نوع تسویه توسط صادرکننده اوراق مشخص میشود. اما در صورت حق انتخاب نوع تسویه توسط خریدار اوراق، شما می‌توانید با توجه به تحلیل خود روش مناسب را انتخاب کنید.
به عنوان مثال، در تاریخ 16 آبان سهم X دارای صف فروش با قیمت 1500 ریال بوده و قیمت اعمال اوراق تبعی آن 1900 تومان است. در تسویه نقدی اوراق تبعی سهم X شرکت صادرکننده تفاوت دو قیمت عنوان شده را نسبت به تعداد اوراق پرداخت میکند و سهم X در دارایی‌های پرتفو دارنده اوراق باقی می‌ماند. در صورت تسویه فیزیکی نیز صادرکننده باید به تعداد اوراق تبعی در قیمت اعمال سهام شما را خریداری کند. در این مثال، تفاوت دو روش تسویه اوراق اختیار فروش تبعی را با زبان ساده بیان کردیم.
مزیت اوراق اختيار تبعی
اوراق اختيار فروش، عملا فروش سهم را در قیمتی عادلانه تضمین میکند. این مسئله نشانه‌ای از ارزندگی سهم به بازار ارائه میکند و افراد را به انجام معاملات بیشتر ترغیب میکند و موجب رونق بازار میشود. علاوه بر این شرکت‌ها نیز می‌توانند از کاربردهای این اوراق استفاده کنند و با استفاده از آن ارزش سهام خود را حفظ کنند.
در اوراق اختیار فروش به خریدار این امکان داده میشود تا سهام پایه را بیمه نماید که به این ترتیب بازدهی برای خریدار تضمین میشود. بنابراین، این اوراق برای هر دو سر معامله یعنی خریدار و شرکت دارای مزیت است.
سخن آخر
اوراق اختیار فروش تبعی ابزاری برای کنترل ریسک سرمایه‌گذاری در بازار بورس است. ابزاری که سهامداران و شرکت‌ها می‌توانند از مزیت‌های آن استفاده کنند.
توجه داشته باشید که اگر فردی قصد خرید اوراق اختیار فروش تبعی را داشته باشد، حتما باید قبل از خرید اوراق سهم پایه را خریداری کند. از طرفی سرمایه‌گذار نمی‌تواند بیشتر از تعداد سهام پایه خريداری شده اوراق اختیار فروش فروش اوراق اختیار خرید تبعی خریداری کند. در صورتی که تعداد سهام پایه خریداری شده توسط سهامدار از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی کمتر باشد، اوراق تبعیِ اضافه، باطل می‌شوند.
قرارداد اختیار معامله چیست؟
قرارداد اختیار معامله، قراردادی است که در آن یک طرف معامله (خریدار قرارداد) با پرداخت مبلغ معینی این اختیار را به دست می‌آورد که چنانچه تمایل داشت در تاریخ مشخصی در آینده کالای مشخصی را به قیمت مشخص با طرف دیگر قرارداد (فروشنده) معامله نماید. فروشنده قرارداد در صورت درخواست خریدار قرارداد ملزم به انجام قرارداد می‌باشد.
ویکی‌پدیا در مورد قرارداد اختیار معامله اینطور نوشته است:
قرارداد اختیار معامله یا آپشن (option)، (به انگلیسی: call option) قراردادی است، بین خریدار و فروشنده، به‌نحوی که خریدار از فروشنده اختیار معامله، حق خرید یا فروش یک دارایی را در یک قیمت معین، خریداری میکند. در اینجا نیز همانند تمام قراردادها، هر طرف، امتیازی را به طرف مقابل اعطاء میکند، خریدار به فروشنده مبلغی تحت عنوان حق شرط پرداخت میکند، که در واقع همان قیمت اختیار معامله می‌باشد. فروشنده نیز حق خرید یا فروش دارایی مذکور را، در یک قیمت معین، به خریدار اعطاء می‌نماید.
بنابراین براساس این قرارداد، دو طرف توافق می‌کنند که در آینده معامله‌ای انجام دهند. در این معامله خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخصی با قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می‌آورد.
از طرف دیگر، فروشندة قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، براساس مفاد قرارداد، آمادة فروش دارایی مذکور است.
چنان‌که از تعریف قرارداد اختیار معامله پیداست، دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و الزامی ندارد و در صورت صرف‌نظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست می‌دهد. از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.
دانلود رایگان فایل آموزش قرارداد اختیار معامله
شرکت بورس کالای ایران یک فایل آموزشی برای افزایش اطلاعات علاقه‌مندان به قرارداد اختیار معامله منتشر کرده است.
سرفصل‌های این فایل:
- اختیار معامله چیست؟
- انواع اختیار معامله کدام است؟
- انواع احتیار معامله از نظر سبک اعمال
- انواع قراردادهای اختیار معامله کالایی
- حد سود و زیاد برای طرفین معامله
- خروج از بازار
- وضعیت اختیار معامله از لحاظ بازدهی
- قیمت اختیار معامله
- فواصل قیمت اعمال
- تابلو معاملاتی اختیار معامله
- مشخصات قرارداد
- فرایندهای اجرایی اختیار معامله
مزایای قراردادهای اختیار معامله چیست؟
1 – اهرم مالی
قراردادهای اختیار معامله این فرصت را برای سرمایه گذاران فراهم می کنند که یک وضعیت را با نقدینگی کمتری مدیریت کنند به عبارت دیگر این ویژگی باعث می شود سود یا زیان معاملات در یک دوره زمانی نسبت به آورده مشتری – قیمت اختیار پرداخت شده توسط خریدار (دریافت شده توسط فروشنده) چند برابر باشد.
برای روشن شدن موضوع مثالی را مطرح می کنیم؛ فرض کنید سرمایه گذار با پرداخت 5000 ریال اختیار خرید 10 هزار سهم شرکت ایران خودرو با قیمت توافقی 3300 ریال با سررسید شش ماهه خریداری می کند .
با رشد فروش اوراق اختیار خرید گروه خودرویی فرض کنید قیمت هر سهم ایران خودرو در سررسید به 4000 ریال رسیده است .
در این صورت خریدار اختیار با اعمال اختیار خود مبلغ 7000000=(10000*(3300-4000) ریال سود در مقابل پرداخت 5000 ریال دریافت می کند و فروشنده اختیار با دریافت مبلغ 5000 ریال متحمل زیان 7000000 ریالی می شود.
2 – کاهش ریسک
با خرید قرارداد اختیار معامله یک دارایی پایه به جای خود دارایی پایه ، ریسک بالقوه سرمایه گذاری کاهش می یابد و زیان معامله محدود به هزینه ای است که برای خرید اختیار معامله پرداخت می شود . در واقع از قراردادهای اختیار معامله به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک استفاده می شود که به سرمایه گذار اجازه می دهد تا ریسک فروش اوراق اختیار خرید خود را در مقابل نوسانات نامطلوب قیمت پوشش دهد .
3 – کسب درآمد
سرمایه گذار می تواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام ، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند.
فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایه گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد ، یکی از ساده ترین راهبردهای معاملاتی است.
4 – کسب سود از نوسان قیمت سهم
با استفاده از اختیار معامله ، شخص می تواند بدون در اختیار داشتن سهم پایه ، از نوسان قیمت آن منتفع شود.
5 – استفاده از مزیت زمانی جهت تصمیمات آتی
معامله قرارداد های اختیار معامله به سرمایه گذار امکان می دهد با پرداخت درصدی از قیمت سهم ، جریان نقدی فروش اوراق اختیار خرید خرید یا فروش خود را ثابت کند و در زمان باقی مانده تا سررسید ، تصمیم مناسب را بگیرد.
6 – متنوع سازی سبد سرمایه گذاری
وجود اختیار معامله در سبد سرمایه گذاری به عنوان یک دارایی مشتقه ، امکان متنوع سازی سبد را به سرمایه گذار می دهد.
قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این فروش اوراق اختیار خرید است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:
برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه میشود:
دیدگاه شما