سبد سرمایه گذاری چیست؟
((همه تخم مرغ هایتان را در یک سبد نچینید)) قطعا همه ما حداقل یکبار این جمله معروف را شنیده‌ایم و احتمالا سعی کرده‌ایم آن را در مدیریت سرمایه خود بکار ببریم، اما نکته مهم آن است که تشکیل سبد سرمایه گذاری یا همان پرتفوی باید دارای یک سری مزایا و ویژگی هایی همچون تنوع بخشی (diversification) باشد تا بتوانیم بگوییم سبد مناسبی را تشکیل داده‌ایم.
پورتفولیو یا پرتفوی در لغت به معنای کیف دستی بوده، که در گذشته یک سرمایه‌گذار، مجموعه ای از اسناد و مدارک خود را درآن حمل میکرده، در واقع سرمایه گذارانی که سهام شرکت‌های بورسی را در اختیار داشتند هر روز به بازار بورس سر میزدند تا ببینند سرمایه آنها در چه وضعیتی قرار دارد. در اصطلاح مالی نیز به کنار هم قرار گرفتن ترکیبی از دارایی های مختلف مالی اعم از املاک و مستغلات، سهام شرکت‌ها، اوراق با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی با هدف تنوع‌بخشی و کاهش ریسک سرمایه گذاری را پرتفوی یا سبد سرمایه گذاری می‌گویند.
دلایل تشکیل پورتفو
سرمایه گذارانی که نظریه مدرن پرتفوی را قبول دارند، بر این باورند که ((حریف بازار نیستند)) پس می‌کوشند تا انواع مختلفی از اوراق بهادار را نگهداری کرده تا بتوانند بازدهی برابر با متوسط بازده بازار کسب کنند. در واقع در یک بازار کارا، اطلاعات جدید سریعاً به بازار منتقل می‌شود و در دسترس همه مردم است و هیچکس نمی‌تواند مرتباً بازده اضافی به دست آورد؛ در نتیجه قیمت سهم‌‌ها با اطلاعات جدید تعیین می‌گردد. با توجه به کارایی بازار و این نکته که قیمت سهام در تشکیل سبد سرمایه‌گذاری هر لحظه با لحظه بعد از آن هیچ ارتباطی ندارد و اصطلاحاً تغییر سهام کاملا تصادفی است، پیش‌بینی قیمت‌های آتی هرگز ممکن نیست. پس سرمایه گذاران توانایی پیش‌بینی ندارند و می‌کوشند مجموعه متنوعی از اوراق بهادار را نگهداری کرده تا به نرخ بازدهی مطلوب خود که نزدیک به نرخ بازده بازار است دست یابند.
فروض اصلی تئوری مدرن پرتفوی عبارتند از :
- سرمایه گذاران ریسک گریزند، یعنی به ازای ریسک معین بازده بالاتر و به ازای بازده معین، ریسک کمتری را خواهانند.
- پایه و اساس تصمیمات سرمایه گذاران تابعی از ریسک و بازده موردانتظار است.
انواع پرتفوی
در هنگام چیدن ترکیب پرتفوی می‌توان چندین نوع استراتژی را بکار برد:
- استراتژی محافظه کارانه: در این استراتژی تلاش بر حفظ ارزش پورتفوی در برابر تورم است و انتظار این است با یک ریسک معقول، بازدهی مناسبی به ارمغان آورده شود.
- استراتژی تهاجمی: برخلاف استراتژی قبلی در این مورد سعی بر آن است از اوراق بهاداری در ترکیب پورتفوی استفاده شود که با توجه به ریسک بالاتر، بازده بیشتر از تورم را نیز به همراه داشته باشد.
نکته قابل توجه آن است که با اضافه شدن ابزارهای معاملاتی جدید، قدرت تنوع‌سازی سبد سرمایه گذاری نیز بالطبع افزایش یافته است. همچنین می‌توان استراتژی مابین تهاجمی و محافظه‌کارانه را برگزید.
با سبدگردانی ریسک سرمایه گذاری را کاهش دهید
در بازار بورس روش‌های مختلفی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری وجود دارد. مواردی مانند صندوق‌ها و اوراق درامد ثابت، اوراق اختیار فروش تبعی و . . اما کمتر کسی به کاهش ریسک سرمایه‌گذاری با سبدگردانی فکر می‌کند! در این مطلب قصد داریم ابتدا شما را با مفهوم سبدگردانی آشنا کنیم و همراه با معرفی پربازده ترین سبدگردان ، به کاهش ریسک از طریق سبدگردانی بپردازیم.
سبدگردانی چیست؟
قبل از هر چیز باید به بررسی مفهوم سبدگردانی اختصاصی بپردازیم. سبدگردانی یا Portfolio Management Service عبارت است از فرایندی که در آن سبدگردان، مدیریت دارایی و سرمایه‌گذاری شخص دیگری را بر عهده می‌گیرد.
سبد یا پرتفوی اصطلاحی است که به مجموعه دارایی‌های یک شخص اطلاق می‌شود. در بورس این سبد می‌تواند از سهام، اوراق بهادار یا صندوق‌های قابل معامله تشکیل شود. در نگاهی کلی‌تر نیز سبد سرمایه‌گذاری مجموعه دارایی‌های یک فرد را در بر می‌گیرد که با نیت سرمایه‌گذاری خریداری شده‌اند. این سبد می‌تواند شامل سهام، ارز دیجیتال، طلا، دلار ملک و . غیره باشد.
ترکیب دارایی‌های این سبد اهمیت بسیاری دارد و می‌تواند تضمین‌کننده موفقیت یا شکست در سرمایه‌گذاری باشد. به همین دلیل، شرکت‌هایی با عنوان سبدگردان در سراسر جهان تاسیس شده‌اند که با تکیه بر دانش و تخصص و با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، مدیریت سبد سرمایه‌گذاری مشتریان را به عهده می‌گیرند. در حقیقت سبدگردانی یک روش غیر مستقیم برای سرمایه‌گذاری است که مزایای بسیاری دارد:
- مدیریت حرفه‌ای: در شرکت‌های سبدگردان مدیریت پرتفوی شما توسط یک کادر باتجربه و متخصص انجام می‌شود که بازار را به خوبی می‌شناسند و به استراتژی‌ها و روش‌های تحلیل مختلف مسلط هستند.
- منافع همسان: سود شما و تشکیل سبد سرمایه‌گذاری شرکت سبدگردان در یک راستا است. هر چه شما سود بیشتری داشته باشید، درامد شرکت نیز بیشتر خواهد شد و این همسویی منافع، باعث می‌شود سبدگردان انگیزه بیشتری برای ایجاد سود داشته باشد.
- معافیت مالیاتی: سودی که از طریق سبدگردانی برای شما حاصل می‌شود، مشمول مالیات نخواهد بود.
- انعطاف‌پذیری و اختصاصی بودن: شرکت سبدگردان پرتفوی شما را کاملا بر اساس اهداف و شخصیت شما تنظیم می‌کند، در طول مدت قرارداد می‌توانید عملکرد آن را مشاهده کنید و هر گاه که تمایل داشتید، استراتژی خود را تغییر دهید.
- عدم نیاز به دانش بورسی و صرف زمان: با استفاده از این روش سرمایه‌گذاری، کار را به متخصصان می‌سپارید. نیازی نیست دانش بورسی داشته باشید و زمانی را صرف انتخاب سهام و رصد بازار کنید.
پربازده ترین سبدگردان کدام است؟
در تشکیل سبد سرمایه‌گذاری حال حاضر افراد و شرکت‌های مختلفی تحت عنوان سبدگردان فعالیت می‌کنند. در مرحله اول لازم است دقت داشته باشید که با فقط با شرکت‌های قانونی کار کنید که از سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز دارند. برای مقایسه بازدهی شرکت‌ها و پیدا کردن پربازده ترین سبدگردان چندین روش وجود دارد: اگر شرکت خاصی را مد نظر دارید، به وب سایت آن مراجعه کنید و آمارهای مربوط به بازدهی و اطلاعات عملکرد سبدگردان را بررسی کنید. در غیر این صورت می‌توانید از آمارهای مقایسه‌ای که در وب سایت‌های معتبر منتشر می‌شود استفاده کنید. وب سایت سازمان بورس هم گزارش سالانه عملکرد شرکت‌های سبدگردان را منتشر می‌کند. برای مثال طبق آمارها شرکت سبدگردان آگاه در سال 1400 در میان 5 سبدگردان برتر کشور قرار گرفته است و با توجه به سابقه و اعتباری که دارد، می‌تواند گزینه امنی برای سرمایه‌گذاری باشد.
سبدگردانی چگونه ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد؟
فرایند سبدگردانی با شناخت مشتری شروع می‌شود. معمولا قبل از آغاز به همکاری جلساتی با شما برگزار می‌شود و لازم است پرسشنامه‌هایی را تکمیل کنید. در این مراحل، شرکت سبدگردان شخصیت مالی، اهداف و میزان ریسک‌پذیری شما را می‌سنجد. سبد سرمایه‌گذاری شما بر اساس این اطلاعات تنظیم خواهد شد.
شرکت‌های سبدگردان از دانش و تخصص گروهی از تحلیل‌گران استفاده می‌کنند و ابزارها و نرم‌افزارهای روز را به کار می‌برند. در تشکیل سبد سرمایه‌گذاری حقیقت، مدیریت حرفه‌ای یک فاکتور کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری است زیرا تحلیل‌گران حرفه‌ای می‌توانند استراتژی متناسب با وضعیت بازار را انتخاب کنند و در هر شرایطی، بهترین تصمیمات را داشته باشند.
با توجه به این توضیحات، برای انتخاب پربازده ترین سبدگردان لازم است تیم مدیریت آن را نیز بررسی کنید و عملکرد آنها را در سال‌های مختلف و در مقایسه با وضعیت بازار ببینید.
سخن آخر
سبدگردانی یک روش غیر مستقیم برای فعالیت در بورس است که با استفاده از مدیریت حرفه‌ای و تیم تحلیل‌گران باتجربه، ریسک سرمایه گذاری را کاهش می‌دهد. برای انتخاب پربازده ترین سبدگردان می‌توانید از فهرست‌های مقایسه‌ای استفاده کنید و در نهایت سرمایه خود را به شرکتی بسپارید که بهترین عملکرد و بیشترین اعتبار را داشته باشد.
آشنایی با سبد مشاع و فرایند اجرایی آن
در فعالیت سبدگردانی، شرکت‌های سبدگردان، از طریق انعقاد قرارداد سبدگردانی اختصاصی با اخذ کد معاملاتی مخصوص که به کد prx معروف است اقدام به مدیریت پرتفوی اوراق بهادار سرمایه گذار می‌نماید. این کد مخصوص یک سرمایه گذار است و سرمایه گذاران می‌توانند گزارشات مربوط به دارایی، معاملات و سود(زیان) خود را از طریق وبسایت شرکت سبدگردان مشاهده کنند. سبدگردانی اختصاصی دارای مزایای زیادی است و یکی از بهترین روش‌ها ورود به بازار بورس و بهره مندی از مزایای سرمایه گذاری در بورس، برای افراد غیر حرفه ای است.
علیرغم مزایای این نوع سبد گردانی، یکی از محدودیت های اساسی آن، محدودیت نیروی انسانی متخصص از طرف شرکت‌های سبدگردان بورس می‌باشد. این محدودیت باعث می‌شود که، شرکت‌های سبدگردان برای پذیرش سبد اختصاصی با محدودیت مواجه باشند و حداقل مبلغی را برای انعقاد قرارداد سبدگردانی تعیین کنند. از آنجا که هر سبد اختصاصی، باید بصورت جداگانه مدیریت شود، نیروهای متخصص برای مدیریت آن ضرورت دارد. که باعث می شود برای مبالغ پایین، امر سبدگردانی صرفه اقتصادی نداشته باشد و شرکت‌های سبدگردان از پذیرش مبالغ پایین امتناع کنند.
سبد مشاع چیست؟
یکی از روش‌های برون رفت از محدودیت ذکر شده امکان استفاده از سبد مشاع است. منظور از سبد مشاع، سبدی مشترک در مالکیت حداقل دو سرمایه گذار با هدف مدیریت دارايي‌های موضوع سبدگردانی (اعم از وجه نقد، اوراق بهادار و مطالبات) است که توسط یک نهاد مالی دارای مجوز فعالیت سبدگردانی مدیریت می‌شود. به عبارتی در سبد مشاع، برای چندین سرمایه گذار از یک کد معاملاتی بصورت مشترک استفاده می‌گردد و سرمایه گذاران متناسب با میزان آورده خود در منافع آن سبد سهیم خواهند بود.
با این مکانیزم محدودیت نیروی انسانی مورد نیاز تا حد زیادی رفع می‌گردد و شرکت‌های سبدگردان می‌توانند، دارایی سرمایه گذاران با پس اندازهای خرد را نیز مدیریت کنند. همچنین با راه اندازی سبدهای مشاع، با استراتژی‌های مختلف به نیازهای سرمایه گذاران پاسخ دهند.
محدودیت های سبد مشاع
با توجه به اینکه در سبد مشاع، امکان تشکیل سبد اختصاصی متناسب با ویژگی‌های شخصیتی و میزان ریسک پذیری سرمایه گذاران وجود ندارد، سبدگردان ها باید با استراتژی‌ها و اهداف مختلف سبدهای مشاع را تشکیل دهند، که بتوانند افراد با نیازهای مختلف را به سبد مشاع مناسب راهنمایی کنند. هر سبد مشاع، دارای یک بیانیه است که در آن مشخصات کلیدی هر سبد مشاع شامل اهداف، استراتژی‌ها، محدودیت‌ها و برنامه‌های مدیر طرح برای سرمایه‌گذاری منابع جمع‌آوری شده از سرمایه‌گذاران بیان می‌شود.
ساز و کار اجرایی سبد مشاع
از نظر مکانیزم اجرایی، سبد مشاع شباهت زیادی با صندوق سرمایه گذاری با مکانیزم صدور و ابطال دارد. به عبارتی در سبد مشاع، همانند صندوق های سرمایه گذاری، واحد سرمایه گذاری تعریف می‌گردد و متناسب با آورده هر سرمایه گذار، واحد سرمایه گذاری بنام او صادر می‌شود. با انعقاد قرارداد سبدگردانی، متناسب با ارزش روز، هر واحد سرمایه گذاری برای سرمایه گذار صادر می‌شود و بابت آن گواهی سرمایه گذاری صادر و به سرمایه گذار تحویل می‌گردد. سرمایه گذاران، در هر زمان می‌توانند در قالب متمم قرارداد سبدگردانی، بخشی از واحدها یا همه واحدهای سرمایه گذاری خود را ابطال و به نرخ روز وجه خود را دریافت نمایند.
محاسبات سبد مشاع بصورت نرم افزاری انجام می‌شود؛ و روزانه ارزش روز ابطال و ارزش روز صدور هر واحد سرمایه گذاری منتشر می‌گردد. نکته دیگر در خصوص سبد مشاع این است که، همانند صندوق های با مکانیزم صدور و ابطال، واحدهای سرمایه گذاری سبد، قابل نقل و انتقال نیست و صرفا قابل ابطال می‌باشند.
همانطور که ذکر شد، هر سبد مشاع دارای یک بیانه است که کلیه اطلاعات ضروری در آن ذکر می‌شود؛ و سرمایه گذاران می‌توانند روی وبسایت شرکت‌های سبدگردان آن را مطالعه کرده و در مورد سرمایه گذاری در آن سبد تصمیم‌گیری کنند.
تاریخ اجرایی شدن سبد مشاع
در حال حاضر فرایند سبد مشاع در حال مطالعه و بررسی در سازمان بورس می‌باشد و هنوز ابلاغ و اجرایی نشده است. انتظار می‌رود طی چند ماه آینده با ابلاغ دستورالعمل مربوطه و فراهم شدن زیرساخت‌های نرم افزاری برای اجرای آن یک ابزار مفید به صنعت مدیریت دارایی اضافه گردد.
نکات مهم در تشکیل سبد سهام بورس چیست
ساعد نیوز: وقتی شما وارد بازار سهام می شوید و قصد سرمایه گذاری در این بازار را دارید حتما عبارت سبد سهام یا Stock portfolio را به تعداد زیادی خواهید شنید. سبد سهام عبارت است از تخصیص دارایی خود میان چندین سهم، به‌صورتی که ریسک سرمایه‌گذاری ما را کاهش دهد. فعالان بازار بورس گاها به‌جای سبد سهام از عبارت تشکیل پرتفوی نیز استفاده می کنند
وقتی شما وارد بازار سهام می شوید و قصد سرمایه گذاری در این بازار را دارید حتما عبارت سبد سهام یا Stock portfolio را به تعداد زیادی خواهید شنید. سبد سهام عبارت است از تخصیص دارایی خود میان چندین سهم، به صورتی که ریسک سرمایه گذاری ما را کاهش دهد. فعالان بازار بورس گاها به جای سبد سهام از عبارت تشکیل پرتفوی نیز استفاده می کنند. همواره در ذهن خود یادآوری کنید که برای تشکیل سبد سهام باید موارد مختلفی را در نظر گرفت. به عبارتی دیگر تشکیل پرتفوی یعنی اینکه سرمایه گذار به جای اینکه سرمایه خود را روی یک سهم سرمایه گذاری کند آن سرمایه را روی چندین سهم متفاوت سرمایه گذاری می کند تا باعث کاهش ریسک و افزایش سود شود زیرا اگر سهمی دچار مشکل شد تمام سرمایه از بین نرود و سهم های دیگری که بر روی آن ها سرمایه گذاری شده اند آن خسارت را پوشش دهند. برای خرید سهام ابتدا باید در سامانه سجام ثبت نام کرد تا کد بورسی دریافت کنید.
رعایت اصول مهم در تشکیل سبد سهام
تک سهم نشوید
این امر بدیهی است که در بازار بورس سهم های زیادی وجود دارند که در طی یک سال چندین درصد رشد داشته اند. لذا از همین جهت بر اساس اصل تکرار تاریخ، احتمالاً این رشد برای سهم های مشابه نیز اتفاق خواهد افتاد. البته که یک سرمایه گذار برای کسب چنین سودهایی لحظه شماری می کند؛ اما اگر برعکس چیزی که فکر کرده اید اتفاق بیافتد چه می شود؟ به احتمال زیاد، خیلی زود مایوس شده و ترجیح می دهید سرمایه خود را از بازار بورس خارج کنید.
توزیع وزن سرمایه بر روی چند سهم به جای تک سهم شدن، اولین گام استاندارد در امر تشکیل سبد سهام است. البته اگر جزو معامله گران ریسک پذیر هستید و قصد تک سهم شدن رادارید توصیه می کنیمم قید پولتان را هم در بدو شروع سرمایه گذاری بزنید! حتی با تشکیل سبد سهام و متنوع سازی نیز کار به پایان نمی رسد. اگر پرتفوی خود را از درون یک صنعت تشکیل داده باشیم، درواقع در حال کوبیدن آب در هاون هستیم. تشکیل سبد سهام از درون یک صنعت خاص، به اندازه ی عدم تشکیل سبد سهام ریسک دارد. فرض کنیم سبد سهام خود را صرفاً از یک صنعت انتخاب نموده ایم. بر همین اساس چنانچه براثر رویدادهای اقتصادی کل صنعت فوق دچار رکود شود، احتمالاً تمامی سهم ها افت قیمت خواهند داشت و قسمت زیادی از سرمایه شما به ضرر تبدیل خواهد شد.
ایجاد تعادل مجدد به شکلی استراتژیک
بعد از آن که به اهمیت اصل دوم پیبردید و آن را در پرتفوی خود اجرایی کردید، لازم است مشخص کنید کدام دارایی ها را به عنوان جایگزین سهام قبلی باید خریداری کنید. تشخیص خرید سهام مناسب به عنوان جایگزین اهمیت بسیار بالایی دارد. چنانچه توازن لازم را در سبد سهام ایجاد نکنید، می تواند اثرات به مراتب بدتری نسبت به قبل داشته باشد. بنابراین توصیه می کنیم برای خرید سهام، حتما از تحلیل استفاده تشکیل سبد سرمایه‌گذاری نمایید.
توزیع مناسب وزن های سبد اوراق بهادار در پرتفوی بورسی
پس از انتخاب موارد لازم برای تشکیل سبد اوراق بهادار، باید آن را به صورت دوره ای تحلیل کنید و تعادل آن را دوباره به وجود آورید؛ زیرا حرکات بازار می تواند وزن دهی اولیه شما را تغییر دهد. برای تخصیص دارایی واقعی سبد اوراق بهادار شما باید سرمایه گذاری ها را به صورت کمّی دسته بندی کنید و نسبت ارزش هر کدام از آن ها را نسبت به کل سبد بسنجید. سایر عواملی که طی زمان تغییر می کنند عبارتند از: وضعیت مالی فعلی شرکت، نیازهای آینده شما و تحمل نوسان ریسک از جانب شما.
اگر چنین تغییراتی وجود داشته باشد، باید پرتفوی خود را نیز به نسبت آن ها تغییر دهید. اگر تحمل ریسک شما کمتر شده باشد، باید میزان سهام سبد خود را کاهش دهید. شاید هم ریسک پذیری شما افزایش یابد. در این صورت باید در تخصیص دارایی های خود بخش کوچکی را به سهام های پرریسک تر اختصاص دهید. اساسا برای ایجاد تعادل مجدد باید تعیین کنید که در وزن دهی موقعیت خود، به کدام طبقه از دارایی ها وزن کمتری داده و به کدام وزن بیشتری داده اید.
سبد هم وزن
ساختار این سبد ساده است چرا که وزن تمام سهم ها در سبد با یکدیگر برابر است؛ بدون توجه به اینکه ارزش بازار شرکت های مربوطه چقدر است.تصویر 1: سبد مبتنی بر ارزش بازار. ارزش بازار شرکت A دوبرابر شرکت B است و به همین دلیل وزن سهام شرکت A نیز دو برابر وزن سهام شرکت B در نظر گرفته شده است.
مثلا، فرض کنید که شما ۴۰ درصد از دارایی خود را به سهام شرکت های کوچک تخصیص داده اید، در حالی که داده های شما می گوید که باید تنها ۱۰ درصد از دارایی های خود را به این طبقه اختصاص دهید. در این صورت ایجاد تعادل مجدد شامل تعیین مقدار نیاز کاهش این موضع از جانب شما و تخصیص آن به سایر طبقات خواهد بود.
تصویر2: سبد هم وزن. وزن سهام هر ده شرکت در سبد معادل 10% در نظر گرفته شده است.
سبد مبتنی بر ارزش بازار
در این سبد، وزن سهام هر شرکت در سبد با توجه به ارزش بازار آن شرکت در مقایسه با دیگر سهم های سبد تعیین می شود. برای مثال، اگر 10 سهم با بیشترین ارزش بازار انتخاب شده و ارزش بازار سهم اول نسبت به سهم دوم 15 درصد بیشتر باشد، وزن سهم اول در سبد هم باید 15 درصد بیشتر از وزن سهم دوم باشد.ارزش بازار شرکت برابر تعداد کل سهام شرکت ضرب در قیمت آن سهم است. وزن هر سهم در سبد هم با توجه به نسبت ارزش خرید آن سهم به کل ارزش سبد مشخص می شود.
برای نمونه فرض کنید یک میلیون تومان برای خرید ده سهم جهت تشکیل یک سبد در نظر گرفته شده است. در این صورت اگر 1000 سهم یک شرکت تشکیل سبد سرمایه‌گذاری به قیمت 200 تومان خریداری شود ارزش خرید آن سهم 200هزار تومان و وزن آن سهم در سبد معادل 20 درصد است (200هزار تومان تقسیم بر یک میلیون تومان).برای اینکه این سبد یک سبد مبتنی بر وزن بازار باشد می بایست نسبت وزن سهم ها در سبد با نسبت ارزش بازارهای شرکت های مربوط به هر سهم موجود در سبد مطابقت داشته باشد.
سبد سهام و انواع آن
حتما تا به حال اصطلاح سبد سهام را شنیده‌اید. اما آیا معنای این اصطلاح را می‌دانید؟ در روش سرمایه‌گذاری روی سبد سهام، به جای آنکه صرفا روی سهامِ یک شرکت شرط ببندیم، روی سهام چندین شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنیم تا از افزایشِ قیمت سهام آنها به سود برسیم.
با داشتن سهامِ چندین شرکت، که به دقت و برای ایجاد توازن از بین انواع گوناگونی از بخش‌ها و شرکت‌ها انتخاب شده‌اند، کنترل بیشتری روی ریسکی که همیشه با مشارکت در سرمایه‌گذاری عجین است، خواهیم داشت.
نکته‌ی اصلی سبد سهام این است که اگر سهام یکی از شرکت‌هایی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید، افت قیمت داشت، آن افت با افزایش، در قیمت سایر سهامِ سبدتان جبران شود.
تشکیل یک سبد سهام
ساخت سبد سهام فرآیندی به شدت شخصی است و به خودشناسی زیادی نیاز دارد.
اینکه سبدتان را چگونه شکل می‌دهید، به عوامل بسیاری از جمله درآمد فعلی‌تان، نگرش شما نسبت به ریسک و اینکه آن پول را برای چه سن و چه زمانی لازم دارید، بستگی دارد. اما ابتدا باید کلیت مسئله‌ی سبد را درک کنید و بدانید که با ایجاد سبد به چه چیزی می‌خواهید دست پیدا کنید.
ابتدا اهداف و افق زمانی را تعیین کنید
پیش از آغاز سرمایه‌گذاری، باید بر اساس اینکه چه کسی هستید و چرا می‌خواهید سرمایه‌گذاری کنید، استراتژی مشخصی ایجاد کنید.
داشتن ایده‌ای روشن از اهداف مالی‌تان و اینکه آماده‌ی چه مقدار ریسک هستید، شانس موفقیت‌تان را تا حد زیادی افزایش می‌دهد.
پس پیش از آنکه سهمی بخرید، این سؤالات را از خودتان بپرسید:
سابقه‌ی ریسک و پاداش من چگونه است؟
مسلما در طرح‌ریزیِ استراتژی سرمایه‌گذاری، مهم‌ترین قدم درک نگرش‌تان نسبت به مسئله‌ی ریسک و پاداش است. شاید آن دورنمایی که از عملکرد فوق‌العاده در بحث سرمایه‌گذاری در ذهن دارید برای‌تان جذاب باشد، اما برای دستیابی به آن، تا چه اندازه ریسک می‌کنید؟
پول را به چه منظور و چه اندازهای می‌خواهم؟
رویکرد روشنی نسبت به دلیل سرمایه‌گذاری‌تان داشته باشید. شاید می‌خواهید پس‌اندازی داشته باشید و در نهایت خانه‌دار شوید. شاید می‌خواهید برای دوران بازنشستگی پس‌انداز کنید. شاید هم اصلا به دنبال امنیت مالی هستید تا اگر زمانی شرایط زندگی پیچیده شد، بتوانید از پس مشکلات برآیید.
هدف‌تان هر چه که هست، ابتدا ببینید چه مقدار پول نیاز خواهید داشت و چه زمانی آن را می‌خواهید. اهداف‌تان را به چارچوب‌های زمانیِ کوتاه‌مدت (۱ تا ۳ ساله)، میان‌مدت (۳ تا ۵ ساله) و بلندمدت (بیش از ۵ سال) تقسیم کنید. مثلا اگر برای ده سال آینده به این پول نیازی ندارید، می‌توانید در استراتژی سرمایه‌گذاری‌تان قوی‌تر و ریسک‌پذیرتر عمل کنید. اما اگر پولتان را تا دو سال آینده احتیاج داشته باشید، شرایط فرق می‌کند.
شرایط مالی من چگونه است؟
درباره‌ی اینکه چه مقدار پول می‌توانید برای سرمایه‌گذاری کنار بگذارید و انتظار دارید در آینده چقدر پول به دست بیاورید، واقع‌بین باشید. شاید فکر می‌کنید که خوب می‌شود اگر طی پنج سال آینده حقوق‌تان هشت رقمی شود، اما آیا واقعا چنین اتفاقی خواهد افتاد؟ نباید بیش از آنچه واقعا از پسش برمی‌آیید پس‌انداز بکنید. اگر چنین رویه‌ای را پیش بگیرید، پیش از آنکه زمانش فرا برسد، در سبد سهام خودتان غرق شده‌اید! برعکس، اگر مثلا انتظار دارید که پول زیادی به ارث ببرید، می‌توانید هنگام تصمیم‌گیری در مورد بزرگیِ سرمایه‌گذاری‌تان، آن را هم با احتیاط در محاسبات‌تان لحاظ کنید.
چند ساله هستم؟
موقع تصمیم‌گیری درباره‌ی چگونگی سرمایه‌گذاری، مرحله‌ای از زندگی که در آن هستید، عامل مهمی به شمار می‌رود. در کل هر قدر جوان‌تر باشید، می‌توانید در سرمایه‌گذاری‌هایتان ریسک بیشتری انجام دهید. حقیقت این است که بازارها مدام در حرکتی دایره‌وار هستند، بازارهای سهام پایین می‌آیند و بالا می‌روند و گاهی اوقات این وضعیت برای چندین سال ثابت می‌ماند. بنابراین اگر در شُرفِ بازنشستگی هستید، نمی‌توانید در آخرین چرخه‌ی اقتصادی‌تان به عنوان سرمایه‌گذار با رکود مواجه شوید. اما جوان‌ها می‌توانند بلندمدت‌تر فکر کنند. سرمایه‌گذارهای جوان‌تر می‌توانند با بالا و پایین رفتن‌های بیشتری در بازارها مواجه شوند.
برنامه‌های شخصی من چه هستند؟
در مورد اینکه چگونه تغییری در شرایط، اولویت‌ها و توانایی‌تان دستیابی به اهداف‌تان را تغییر خواهد داد، رویکرد واضحی داشته باشید. مثلا اگر در نظر دارید بچه‌دار شوید، ممکن است بخواهید تا برای تحصیلات فرزند‌تان شروع به سرمایه‌گذاری کنید. اما تشکیل سبد سرمایه‌گذاری متوجه شوید که بخش اعظم درآمدتان به هزینه‌های مربوط به خانه‌ی بزرگتر و نگهداری از بچه اختصاص یافته و شما پول بسیار کمی برای این سرمایه‌گذاری دارید. اگر هم می‌خواهید طلاق بگیرید، بسته به اینکه چه توافقی با همسرتان کرده باشید، متوجه می‌شوید که هزینه‌ها و درآمدتان بالا یا پایین می‌روند.
رابطه‌ی نوع سبد با ریسک
ریسک، مفهومی اساسی در سرمایه‌گذاری است و به امکانِ از دست دادن بخش یا حتی کلِ سرمایه‌ی اولیه‌تان اشاره دارد و نوع آن با توجه به کلاس‌های دارایی، حوزه‌هایی که در آنها سهام دارید، اندازه‌ی شرکت و شرایط بازار، متفاوت است.
سهام بسیار فرّاری که ریسک بالایی در سقوط ارزش دارد، معمولا از شانس بیشتری هم در بالا رفتن ارزش برخوردار است. سهام بسیار ثابتی که ریسک کمتری برای سقوط ارزش آن را تهدید می‌کند، شانس کمتری برای رشد احتمالی دارد.
سبدهای سهام می‌توانند با توجه به میزان ریسک و همین‌طور ماهیت پاداش‌های بالقوه‌شان دسته‌بندی شوند. در ادامه انواع معمول سبدها را می‌بینید:
سبد رشدی
اگر می‌خواهید ارزش سرمایه‌گذاری‌تان سریع رشد کند، آنچه به اصطلاح «سبد رشدی» نامیده می‌شود، بهترین انتخاب برای شماست، اما برای دستیابی به این امر، باید آماده‌ی مواجهه با ریسک سقوط ارزش آن باشید. بخش بیشترِ این سبد، سهام با ریسک بالاست، مثل سهام شرکت‌هایی که سرمایه‌ی کمی دارند. بنابراین از شانس بیشتری هم برای افزایش ارزش‌های تشکیل سبد سرمایه‌گذاری فوق‌العاده زیاد برخوردارند.
سبد درآمدی
در مقابل، سبد درآمدی برای ریسک بسیار پایین طراحی شده است. اگر بیشتر علاقه دارید که درآمد ثابتی از سرمایه‌گذاری‌تان داشته باشید و چندان دنبال رشد آن نیستید و نمی‌خواهید ارزشش را از دست بدهد، این انتخاب مناسبی برای تشکیل سبد سرمایه‌گذاری شماست. این سبد، عمدتا از شرکت‌های بسیار باثباتی تشکیل شده است که قیمت سهام‌شان خیلی آهسته رشد می‌کند، اما بعید است که ارزش‌شان کاهش یابد. ضمن اینکه سود سهام را به‌طور منظم و سر موقع پرداخت می‌کنند.
سبد محافظه‌کارانه
سبد رشد محافظه‌کارانه که در این نمونه چگونگی ساخت آن را به شما نشان خواهیم داد، در صورتی برای شما مناسب است که در عین آمادگی برای پذیرش ریسک و ایجاد رشد نسبی، اهمیت بالایی برای محافظت از ارزش سرمایه قائل باشید .
بلوک‌های ساخت‌وساز: سهام رشدی، درآمدی، دفاعی، دوره‌ای و سوداگرانه
سبدهای گوناگونی که در بالا به آنها اشاره شد، می‌توانند با در کنار هم قرار دادن محتاطانه‌ی سهام «رشدی» و «ارزشی» و همچنین ترکیب سهام «دوره‌ای» و «دفاعی» و «سوداگرانه» به ریسک و پاداش‌های هدف خود دست یابند.
سهام رشدی
سهام رشدی، سهامی است که انتظار می‌رود ارزش آن سریع‌تر از بقیه‌ی بازار سهام رشد کند و این انتظار بر اساس عملکرد قبلی آن شکل می‌گیرد. این سهام شما را در معرض ریسک بیشتری قرار می‌دهد، اما در نهایت پاداش‌های بیشتری ارائه خواهد کرد.
سهام درآمدی
سهام درآمدی یا ارزشی، سهامی است که نسبت به سایر شرکت‌های حاضر در بازار سهام، سود سهام بیشتری پرداخت می‌کند.
سهام دفاعی
شرکت‌های دفاعی آنهایی هستند که محصولات و خدمات‌شان چه در دوران رشد اقتصادی و چه افول آن، همواره متقاضی دارند. این شرکت‌ها شامل شرکت‌های داروسازی، صنایع همگانی (مثل برق، تلفن و …) و بسیاری از شرکت‌های مواد غذایی و آشامیدنی هستند. سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها ایمن و باثبات محسوب می‌شود.
سهام دوره‌ای
شرکت‌های ادواری آنهایی هستند که وقتی اقتصاد در حال رشد است، عملکرد بسیار خوبی دارند و وقتی در افول به سر می‌برد، عملکرد بدی دارند. این شرکت‌ها شامل بانک‌ها، خطوط هوایی و شرکت‌های ساختمانی هستند. سرمایه‌گذاری در آنها پرریسک محسوب می‌شود، اما وقتی شرایط بازار مناسب باشد، می‌توانند رشد فوق‌العاده‌ای را به ارمغان بیاورند.
سهام سوداگرانه
سهام سوداگرانه، از آنِ دسته‌ای از شرکت‌های جدیدی است که آینده‌شان نامعلوم است، اما اگر همه چیز خوب پیش برود، می‌توانند ارزش خوبی ایجاد کنند، درست مثل کسی که در جست‌جوی انرژی به چاه نفت برسد. این شرکت‌ها جزءِ شرکت‌های بسیار پرریسک محسوب می‌شوند.
فارغ از اینکه در سبد رشدی سرمایه‌گذاری کنید یا درآمدی و دفاعی، در هر صورت سرمایه‌گذاری‌تان همیشه باید شامل سهامِ تعداد قابل توجهی از شرکت‌های متفاوت باشد، حداقل ۱۵ شرکت برای این کار مناسب است.
سرمایه‌گذاری در طیف گسترده‌ای از سهامی که بخش‌های مختلف صنعتی را تحت پوشش قرار می‌دهد، ریسک را در کل بازار پخش و به سبدتان کمک می‌کند تا صرف نظر از شرایط بازار، رشد ثابتی داشته باشد.
اگر می‌خواهید در زندگی، موفقیت مالی کسب کنید
از کارآفرین‌های ثروتمند یاد بگیرید و مثل آنها عمل کنید.
دیدگاه شما