شاخص کل و شاخص وزنی چیست؟

شاخص بورس چیست؟ از شاخص کل تا هم‌وزن

شاخص کل بورس چیست؟

شاخص کل بورس چیست؟ منظور از دستکاری شاخص‌سازها چیست؟ چرا زمانی که قسمت عمده‌ای از نقشه بازار قرمز است و سهام بیشتر شرکت‌ها منفی است، شاخص کل مثبت می‌شود؟ برعکس این موضوع هم صادق هست، زمانی که بیشتر شرکت‌های کوچک بازار مثبت هستند، شاخص کل منفی است. در این مطلب می‌خواهیم ببینیم که شاخص کل چیست و چگونه محاسبه می‌شود. قبلا در رابطه با این که شاخص کل و شاخص وزنی چیست؟ شاخص چیست صحبت کردیم و گفتیم شاخص معیاری برای سنجش تغییرات یک مولفه نسبت به گذشته است.

مثلا شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی (CPI) معیاری برای اندازه‌گیری تغییرات قیمتی کالاها و خدمات مصرفی در ایران است. با استفاده از این شاخص تغییرات قدرت خرید پول و نرخ تورم در طی زمان سنجیده می‌شود. در بازار سرمایه هم چنین شاخص‌هایی وجود دارند که شاخص کل بورس یکی از آن‌ها است.

شاخص کل بورس را از کجا ببینیم؟

سایت‌های زیادی هستند که شاخص کل را به صورت لحظه‌ای گزارش می‌کنند. اما تمام سایت‌ها می‌توانند خطا داشته باشند یا با تاخیر به‌روزرسانی شوند. بهترین مرجع برای دیدن شاخص کل بورس سایت tse.ir است.

شاخص کل بورس به چه دردی می‌خورد؟

شاخص کل بورس معیاری است که به ما نشان می‌دهد بازدهی کل بازار از گذشته تا الان به چه صورتی بوده و سرمایه‌گذاران در طی یک مدت زمان مشخص، به‌طور میانگین نسبت به گذشته سود کرده‌اند یا ضرر. به شاخص کل، شاخص بازده نقدی و قیمت هم گفته می‌شود.

در واقع شاخص کل یک مقدار عددی است که دانستن آن به تنهایی به ما کمکی نمی‌کند و باید آن را با گذشته مقایسه کرد. برای این کار یک سال را به‌عنوان سال پایه در نظر می‌گیرند و من‌بعد تغییرات را نسبت به آن سال پایه بیان می‌کنند.

در بورس اوراق بهادار ایران سال 1369 به‌عنوان سال پایه انتخاب و رقم پایه 100 درنظر گرفته شد. بعد از سال 1369 تغییرات را نسبت به همان عدد سال پایه نشان می‌دهند. شکل زیر تصویری از شاخص کل طی چند سال آخر است.

به شاخص کل به اختصار TEDPIX هم گفته می‌شود، که کوتاه شده عبارت Tehran Exchange Dividend Price IndeX است. این شاخص تغییرات قیمتی سهم‌ها و توزیع سود نقدی تقسیمی (DPS) بین سهامداران شرکت‌ها را بررسی می‌کند. به بیان دیگر شاخص کل، میانگین بازدهی سهام تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را نشان می‌دهد.

اما ممکن است گاهی ببینید که شاخص عدد مثبتی را نشان می‌دهد اما وقتی به نقشه کلی بازار نگاه می‌کنیم، می‌بینیم در آن روز بیشتر شرکت‌های بازار وضعیتی مناسبی نداشته و با افت قیمت سهام مواجه شدند. اما دلیل این موضوع چیست؟

شاخص کل چطور حساب می‌شود؟

برای آگاهی از تغییرات شاخص می‌توان سراغ سایت شرکت مدیریت فناوی بورس تهران رفت. تغییرات مقدار شاخص به‌صورت خودکار به‌طور مداوم روی سایت بروزرسانی می‌شود. برای محاسبه این مقدار به شرکت‌ها وزن داده می‌شود. بیایید این موضوع را با یک مثال بررسی کنیم. سال کنکور را به یاد بیاورید. مثلا اگر کنکور رشته تجربی می‌دادید، اهمیت بعضی درس‌ها بیشتر بود. مثلا زیست‌شناسی ضریب چهار داشت اما درسی مثل زمین‌شناسی ضریب کمتری (ضریب یک) داشت. منظور از ضریب همان درجه اهمیت یا وزن دروس بود.

در این مثال زیست‌شناسی چهار برابر زمین‌شناسی ارزش داشت. یعنی اگر شما زیست‌شناسی را خیلی خوب و زمین‌شناسی را منفی می‌زدید، تراز کل شما مثبت می‌شد. اما اگر زیست‌شناسی را منفی می‌زدید، حتی با پاسخ به تمامی سوالات زمین‌شناسی تراز کل شما پایین‌تر از حد معمول می‌شد. برای محاسبه شاخص کل هم از روشی مثل این استفاده می‌شود. شرکت‌های بزرگ‌تر تاثیر بیشتری بر شاخص دارند. یعنی مثل همان درس زیست‌شناسی با ضریب 4 هستند در حالی‌که شرکت‌های کوچک نقش زمین‌شناسی را بازی می‌کند.

یعنی اگر شرکت‌های بزرگ مثبت باشند، احتمال این که شاخص مثبت و سهم‌های کوچک بازار منفی باشند بسیار زیاد است. عکس این موضوع هم صادق است. برای محاسبه شاخص کل از فرمول زیر استفاده می‌شود.

فرمول محاسبه شاخص کل

همان‌طور که در فرمول هم مشخص است اندازه شرکت و تعداد سهام منتشره آن در محاسبه مقدار شاخص تاثیر‌گذار است. در مقدمه سوالی در رابطه با دست‌کاری سهم‌های شاخص‌ساز مطرح کردیم. فکر می‌کنم با بررسی فرمول شاخص کل فهمیدیم که منظور از سهم‌های شاخص‌ساز چیست. به سهام شرکت‌های بزرگ که تاثیر زیادی بر مقدار شاخص می‌گذارند، سهام شاخص‌ساز گفته می‌شود.

در بعضی مواقع می‌شنویم که می‌گویند شاخص دست‌کاری می‌شود. در زمان‌هایی که بازار وضعیت مناسبی ندارد و روندی نزولی در پیش گرفته، می‌بینیم که بازارگردان‌ها و حقوقی‌ها از سهام شرکت‌های بزرگ حمایت می‌کنند تا از تاثیرات منفی آن‌ها بر شاخص کل بکاهند. این کار می‌تواند اهداف متفاوتی داشته باشد. یکی از این اهداف جلوگیری از شکست حمایت‌های مهم شاخص است. منطقه حمایت و مقاومت موضوع مهمی در تحلیل تکنیکال است.

گروهی معتقدند که بررسی وضعیت بازار و مقدار شاخص به این صورت درست نیست و باید برای همه سهم‌ها وزن و ارزش یکسانی در نظر گرفت. برای حل این مشکل شاخص هم‌وزن طراحی شد. در محاسبه مقدار این شاخص ضرایب تمامی شرکت‌ها برابر درنظر گرفته می‌شود، در این رابطه صحبت خواهیم کرد.

آیا دستکاری شاخص خوب است؟

راستش را بخواهید، شاخصی که دستکاری نشود، ارزش زیادی ندارد. بیشتر شاخص‌ها مثل S&P500 مدام در حال دستکاری شدن هستند. این شاخص‌ها در عمل صندوق‌هایی هستند که سالانه تعداد جدیدی سهم به آن‌ها اضافه و کم می‌شود. مردم نیز می‌توانند این شاخص‌ها را خرید و فروش کنند و از بازدهی کل بازار بهره‌مند شوند.

شاخص کل بورس تهران بیشتر یک نماگر است که تغییرات روزانه قیمت را گزارش می‌کند. شما قادر نیستید روی شاخص سرمایه‌گذاری کنید و در سود و زیان آن شریک شوید.

اگر دستکاری به این معنا باشد، دستکاری شاخص کل خیلی خوب است.

اما اگر دستکاری به معنای حمایت از یک سهم به‌خصوص یا تغییرات مدام در فرمول باشد تا در اخبار بگویند که شاخص بورس مثبت شد و سیگنال غلط به مردم بدهند، به هیچ عنوان پسندیده نیست.

شاخص‌های دیگر بورس

شاید فکر کنید که محاسبه ضریب‌دار شاخص، کار مناسبی نیست و می‌تواند گمراه کننده باشد.

چند سهم بزرگ مثل فولاد، شستا و فارس اگر مثبت باشند شاخص هم مثبت می‌شود.

در این صورت می‌توانید به شاخص کل هم‌وزن مراجعه کنید. در این شاخص تمامی سهم‌ها مستقل از ارزش بازار شرکت‌ها، ضریب مساوی دارند.

همچنین هر صنعت شاخص مخصوص به خود را دارد. مثلا شاخص فلزات اساسی. با مقایسه این شاخص‌ها با شاخص کل، می‌شود صنعت لیدر را شناسایی کرد.

شاخص‌ 50 شرکت فعال‌تر، وضعیت سهم‌هایی را نشان می‌دهد که بیشترین معامله را داشته‌اند. در روزهای منفی بازار، سهمی که بسته باشد یا چندان معامله نشود، اثری بر شاخص کل بورس ندارد.

شاخص 30 شرکت بزرگ هم به تغییرات قیمت در بزرگ‌ترین شرکت‌ها توجه دارد. مثلا اگر شاخص هم‌وزن مثبت باشد و شاخص 30 شرکت بزرگ منفی، می‌فهمیم که پول دارد به سمت شرکت‌های کوچک‌تر می‌رود.

چه عاملی بر شاخص کل اثر می‌گذارد؟

بورس به یک آسانسور شبیه است که یک فنر در آن در حال نوسان است. شما می‌توانید فنر را بالا و پایین بکشید، اما در نهایت توانایی این را ندارید که فنر را در فاصله زیادی جابجا کنید.

اگر کسی دکمه آسانسور را بزند، چه فنر را پایین بکشید و چه به بالا هل دهید، فنر جابجایی بزرگ‌تری را تجربه می‌کند.

اتفاق‌های روزانه، شبیه به وارد کردن نیرو به این فنر هستند. این اتفاق‌ها می‌توانند شاخص کل را در یک دامنه مشخص بالا و پایین ببرند.

در این مثال، اقتصاد کلان شبیه به دکمه آسانسور است. برای مثال نرخ ارز به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های اقتصاد کلان اثر زیادی بر بازار دارد. اگر نرخ ارز بالا برود، از یکسو هر برگه سهم به ریال گران‌تر می‌شود تا ارزش دلاری آن ثابت بماند. اما از سوی دیگر محصولات شرکت‌ها هم گران‌تر می‌شود. پس توقع داریم که رشد سهام، بیشتر از رشد قیمت دلار باشد.

شاخص را درصدی بخوانیم یا عددی؟

این روزها در سایت‌های خبری و یا رسانه‌ها، اخباری از قبیل ریزش 15,000 واحدی شاخص و یا رشد 20,000 واحدی آن می‌شنویم. افراد زیادی ادعا می‌کنند که رشد هر روزه شاخص بازار تا این عدد بسیار زیاد بوده و به زودی این حباب خواهد ترکید. اما حقیقت چیست؟ آیا رشد 10,000 واحدی شاخص در این روزها، زیاد است؟

برای بررسی شاخص، بهتر است به‌جای تغییرات عددی، به تغییرات درصدی آن توجه کرد. همین چند سال پیش که شاخص زیر 100,000 واحد بود، رشد 3,000 واحدی آن به طور روزانه، رشد خیلی زیادی محسوب می‌شد، یعنی شاخص در یک روز تقریبا حدود 3% رشد کرده بود. اما الان که شاخص از 500,000 هزار واحد عبور کرده است، رشد 3,000 واحدی آن چندان زیاد نیست و تقریبا معادل 0.6% است.

بنابراین بهتر است برای تغییراتی که در شاخص اتفاق می‌افتد به‌جای عدد از درصد استفاده کنیم. استفاده از درصد به ما کمک می‌کند تا میزان تغییرات شاخص را بهتر درک کنیم و مقایسه صحیح‌تری داشته باشیم.

کاربرد شاخص‌ها

یکی از معیارهای سنجش عملکرد بازارهای مالی، شاخص‌ها هستند. با استفاده از این شاخص‌ها می‌توانید جهت حرکت و میزان تغییرات قیمت‌ها را تشخیص دهید. برای مثال می‌توان فهمید که روند کلی حرکت بازار در آینده صعودی است و یا نزولی.

از مهم‌ترین کاربرد شاخص‌ها این است که می‌شود از آن به‌عنوان مبنایی برای سنجش عملکرد پرتفوی (سبد سهام) خود استفاده کرد. به این صورت که سرمایه‌گذاران می‌توانند بازده پرتفوی خود را با بازده شاخص مقایسه کنند و به نوعی عملکرد خود را در مدیریت سهم‌هایشان مورد ارزیابی قرار دهند.

شاخص‌های بازار وضعیت و عملکرد آتی کل اقتصاد را نیز نشان می‌دهند. همچنین برای پیش‌بینی حرکات آتی قیمت‌ها و تغییرات روند احتمالی، می‌توان به تغییرات شاخص در سال‌های پیش توجه کرد. در مطالعات مالی و اقتصادی نیز افراد برای اندازه‌گیری نرخ‌های بازده بازار و مقایسه بازار بورس با سایر بازارها به مطالعه رفتار شاخص‌ها می‌پردازند.

افرادی که در بورس اوراق بهادار فعالیت می‌کنند معمولا از دو طریق بازده کسب می‌کنند.

1) بازده ناشی از تغییرات قیمت سهام

این بازده، همان بازدهی است که از نوسان قیمت سهام به‌دست می‌آید. این بازده تا زمانی که شما سهمی را دارید و اقدام به فروش آن نکردید، به‌صورتِ سود یا زیان تحقق نیافته در پرتفوی شما نشان داده می‌شود. اما به محض فروش سهم، سود یا زیان شما تحقق پیدا می‌کند.

2) بازده ناشی از سود نقدی دریافتی از شرکت‌ها

شرکت‌ها معمولا بعد از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه، همه و یا قسمتی از سود خود را بین سهامداران تقسیم می‌کنند که به آن سود تقسیمی یا DPS گفته می‌شود. شرکت‌ها در پی انتشار اخبار مربوط به توزیع سود نقدی، بانک‌هایی را معرفی می‌کنند تا سهامداران به بانک مشخص شده مراجعه کنند. افراد با در دست‌داشتن کد بورسی و کارت شناسایی خود، متناسب با تعداد سهمی که در زمان برگزاری مجمع داشتند، سود نقدی دریافت می‌کنند.

جمع‌بندی

همان‌طور که گفتیم شاخص کل بورس نشان‌دهنده میانگین بازدهی سهام تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است. در رابطه با تنوع‌بخشی قبلا صحبت کردیم. این که فرد بتواند تمامی سهم‌های موجود در بازار را داشته باشد و متناسب با شاخص کل بازده کسب کند، امری ناممکن است. ولی از طریق تنوع‌بخشی به سبد سهام و خرید سهام با ضریب بتا متفاوت می‌توان پرتفویی مناسب تشکیل داد که علاوه‌بر داشتن سهم‌های شاخص‌ساز از رشد شرکت‌های کوچک نیز جا نماند.
می‌توانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.

نحوه محاسبه شاخص bmi

یکی از نگرانی هایی که بسیاری از افراد در طول زندگی خود دارند تناسب وزن و اندام هستند. متناسب بودن وزن هم در حفظ سلامتی نقش بسیار مهمی دارد و هم در زیبایی اندام دارد. اما چگونه متوجه شویم که وزن مناسبی داریم یا نه؟ تنها با وزن گیری با وزنه می توانیم به این نکته پی ببریم؟

برای این که دریابیم آیا وزن مناسبی داریم یا نه یکی از شاخص هایی که به ما کمک می کند برای فهم این موضوع شاخص bmi یا شاخص توده بدنی است. شاید برای شما این سوال پیش بیاید که شاخص bmi چیست؟ در ادامه مقاله به بررسی و معرفی این شاخص می پردازیم و نحوه محاسبه آن را توضیح می دهیم.

شاخص bmi چیست

شاخص bmi مخفف body mass index می باشد به معنی شاخص توده بدنی فرمول bmi به این صورت است که وزن فرد را بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد بر حسب متر می کنیم. یعنی وزن را تقسیم بر قد ضرب در قد می کنیم. این شاخص اندازه دقیق چربی را برای ما مشخص نمی کند ولی به ما می گویند که نسبت چربی به میزان استخوان و ماهیچه چقدر می باشد.

با اندازه گیری bmi تنها می توان سطح چربی بدن را اندازه گیری کرد و نمی توانیم به سلامت یا عدم سلامت فرد و یا چاقی و لاغری فرد پی ببریم. برای اینکه به این نکات پی ببریم باید از فاکتور های دیگری هم در کنار شاخص bmi استفاده کنیم. یکی از معایبی که این روش دارد این است که به استخوان بندی و میزان عضله ای که فرد دارد توجه نمی شود.

یک کیلوگرم عضله و یک کیلوگرم استخوان از نظر وزنی با هم برابر هستند اما حجم آن ها با هم یکی نمی باشد. در مقایسه یک کیلوگرم استخوان با یک کیلوگرم عضله این دو وزن یکسانی دارند اما حجم عضله کم تر و چگالی آن بیش تر می باشد. شاخص توده بدنی یا bmi را می توان هم برای خانم ها و هم برای آقایون اندازه گیری کرد.

حتما بخوانید: دلیل چاقی کودکان

کاربرد شاخص bmi چیست

در بخش قبلی توضیح دادیم که شاخص توده بدنی چیست و یک توضیح کوتاه از فرمول آن دادیم. اما توده بدنی bmi چه کاربردی می تواند داشته باشد. این شاخص از یک فرمول ریاضی بسیار کاربردی تشکیل شده است. از این شاخص برای آگاهی نسبت به میزان چربی بدن استفاده می کنند.

با محاسبه bmi ما این توانایی را به دست خواهیم آورد که متوجه شویم آیا در محدوده وزنی سالمی قرار داریم یا خیر. به طور کلی می توان گفت هرچه اندازه این شاخص بیش تر باشد نشان دهنده این است که میزان چربی بدن بیش تر است و فرد در معرض خطر برخی از بیماری ها قرار دارد.

شاخص توده بدنی یا همان bmi در زمینه های پزشکی و ورزشی کاربرد بسیار زیادی دارد. با استفاده از این شاخص می توان مفاهیم گوناگونی را متوجه شد. این مفاهیم عبارتند از اضافه وزن، کمبود وزن و محدوده سالم وزنی. این کمیت ها را می توان در افراد مختلف چه زن و چه مرد بررسی کرد.همچنین از شاخص bmi میتوان برای کودکان هم استفاده کرد. بیش تر افرادی که از چاقی و اضافه وزن رنج می برند از شاخص bmi استفاده می کنند و در مواقع بسیاری دچار استرس و دلشوره می شوند.

Bmi یک شاخص در دسترس است که کار با آن راحت می باشد و بسیاری از پزشکان و به ویژه متخصصین تغذیه از آن استفاده می کنند. با اندازه گیری bmi می توانیم به اضافه وزن یا کمبود وزن پی ببریم و اگر مشکلی وجود داشته باشد و این کمبود و اضافه وزن به حدی باشد که ریسک فاکتور برای سایر بیماری ها باشد می توانیم با تنظیم وزن و توده چربی بدن به وزن ایده آل برسیم و جلوی ابتلا به بیماری های گوناگون مثل را بگیریم. همچنین داشتن وزن مناسب در میان ورزشکاران نیز بسیار اهمیت دارد و آن ها می توانند با استفاده از این شاخص متوجه شوند که توده چربی آن ها چقدر است و اضافه وزن دارند یا نه.

حتما بخوانید: اختلال غذا خوردن

نحوه محاسبه شاخص bmi

شاخص bmi به ما نسبت چربی به عضله و استخوان را در یک فرد نشان می دهد و می توان با استفاده از این شاخص فهمید که آیا فرد اضافه وزن یا کمبود وزن دارد یا اینکه وزن او متناسب است. فرمول bmi عبارت است از وزن فرد به کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد به متر یعنی قد ضرب در قد به متر.

شاخص bmi ₌ وزن بر اساس کیلوگرم ÷ مجذور قد بر اساس متر

نحوه محاسبه شاخص bmi به این صورت است که اگر بخواهیم این شاخص را برای فردی با قد 1/6 که وزنی معادل 55 کیلوگرم دارد به دست بیاوریم باید 55 را تقسیم بر 1/6 ضرب در 1/6 کنیم. با توجه به این که وزن نرمال برای یک فرد با قد 160 سانتی متر بین 53 تا 63 کیلوگرم است شاخصی که به دست می آید در حد نرمال است و اضافه وزن یا کمبود وزن را نشان نمی دهد.

همانطور که گفتیم این شاخص میزان توده چربی را نسبت به میزان عضله و استخوان نشان می دهد و در ورزش و پزشکی کاربرد دارد. اما در ورزشکاران حرفیه استفاده از این شاخص زیاد مناسب نیست. به دلیل اینکه حجم بیش تر بدن آن ها را عضله تشکیل داده است و استفاده از این روش برای آن ها زیاد مناسب نمی باشد. در کنار اینکه باید فرمول شاخص توده بدنی را بلد باشید باید بدانید که در هر گروه سنی برای هر قد چه بازه ای وزن نرمال می باشد. برای فهمیدن از وجود اضافه وزن و کمبود وزن شاخص توده بدنی بسیار کاربرد دارد.

حتما بخوانید: راه حل غذا نخوردن کودکان

تحلیل نتایج محاسبه شاخص bmi

در قسمت قبل بیان کردیم که شاخص bmi برای مشخص کردن اضافه یا کمبود وزن کاربرد دارد که البته بی نقص هم نیست و اشکالاتی نیز دارد. این شاخص یک درک کلی می دهد که آیا اضافه وزن دارید یا بیش از حد لاغر هستید یا نه؟

برای مثال اگر بپرسند فردی با وزن 65 کیلوگرم چاق یا لاغر است اولین سوالی که پیش می شاخص کل و شاخص وزنی چیست؟ آید این است که این وزن در مقابل چه قدی می باشد. برای فردی که 1/9 متر قد دارد وزن 65 کیلوگرم مناسب است و برای فردی که 1/5 متر قد دارد خیلی زیاد است. برای درک این موضوع باید از شاخص توده بدنی استفاده کنیم.

افراد در این شاخص به چهار دسته تقسیم می شوند:

1 بیش از حد لاغر : کسانی هستند که شاخص کم تر از 18.5 دارند.

2 نرمال : کسانی هستند که شاخص بین 18.5 تا 25 دارند.

3 دارای اضافه وزن: کسانی هستند که شاخص بین 25 تا 30 دارند..

جدول BMI کودکان؛ آیا BMI شاخص خوبی برای محاسبه وزن کودکان است؟

شاخص BMI برای کودکان یک معیار مهم برای ارزیابی سلامت کلی، به‌ویژه درمواجهه با افزایش چاقی آن‌هاست. محاسبه مقادیر به‌دست آمده از جدول BMI کودکان و نوجوانان با بزرگ‌سالان متفاوت است و حتی این محاسبات برای دختران و پسران نیز فرق می‌کند. همچنین، عواملی مانند ژنتیک، نوع تغذیه و فعالیت بدنی نیز بر شاخص توده بدنی تاثیرگذار هستند. در این مقاله به تعیین شاخص توده بدنی برای کودکان، ضرورت انجام این تست، روش‌های تعیین آن و جداول BMI برای کودکان دختر و پسر از ۱ الی ۱۴ سالگی پرداخته شده است.

آیا برای کودکان هم می‌توان BMI را محاسبه کرد؟

BMI برای کودکان و نوجوانان متفاوت است، حتی اگر با فرمول یکسانی محاسبه شود. سطح BMI در بین کودکان و نوجوانان نسبت به سایر کودکان هم‌جنس و هم‌سن باتوجه به تغییرات وزن و قد با افزایش سن و همچنین ارتباط آن‌ها با چاقی بدن بیان می‌شود. اما شاخص توده وزنی کل داستان را بیان نمی‌کند. به‌عنوان مثال، بچه‌های کوتاه‌قد با هیکل ورزشی، می‌توانند شاخص توده وزنی بالاتری داشته باشند یا برخی از بچه‌ها بااین‌که به‌نظر می‌رسد درمحدوده مناسبی از جدول BMI کودکان هستند، اما غذای سالم نمی‌خورند و فعالیت کمی دارند.

برعکس، برخی از کودکان بااین‌که فعال هستند و تغذیه سالمی دارند، شاخص توده وزنی آن‌ها بالاست. یک متخصص تغذیه خوب باید براساس تمام این موارد تفسیر خود را ارائه دهد. یکی از موارد دیگری که درحیطه شاخص توده وزنی کودکان مطرح شده است، بحث BMI و نژاد است. شاخص توده وزنی ممکن است در نژادهای خاص نشان‌گر دقیقی از سلامت نباشد. این مقیاس عمدتاً از داده‌های بزرگسالان سفیدپوست مسن برآورد شده و درصد چربی بدن، تراکم عضلانی یا اندازه استخوان کودکان اقوام مختلف را درنظرنمی‌گیرد. در این شاخص برای کودکان از صدک‌ها استفاده می‌شود که درمورد رشد کودکان انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشد. اما مهم این است که BMI یک ابزار تشخیصی کامل نیست و تنها یکی از مواردی است که پزشکان هنگام ارزیابی کودک درکنار رژیم غذایی، بدن، فعالیت بدنی و سابقه پزشکی خانوادگی درنظرمی‌گیرند.

ویدئوی دکتر کرمانی در مورد چاقی کودکان را از دست ندهید:

آیا BMI شاخص خوبی برای اندازه‌گیری وزن مناسب در کودکان است؟

شاخص توده وزنی برای بزرگ‌سالان از صحت تقریبا خوبی برخوردار است، زیرا این شاخص برآی بزرگسالان بدون توجه به سن ثابت می‌ماند، مگر این‌که فرد وزن زیادی اضافه یا کم کند. اما ارزیابی BMI برای کودکان پیچیده‌تر است، زیرا BMI کودک با بلوغ تغییر می‌کند و الگوهای رشد بین پسران و دختران نیز متفاوت است. بنابراین، هنگام بررسی BMI باید سن و جنسیت کودک را درنظرگرفت. بااین‌وجود، برخی افراد از عملکرد جدول BMI کودکان به دلیل ارائه‌نکردن تصویر دقیق از سلامت زمینه‌ای انتقاد می‌کنند. به‌عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۶ نشان داد بسیاری‌از افراد دارای اضافه‌وزن و چاق، برخلاف برآوردهای شاخص توده وزنی کاملاً سالم هستند و همچنین، ۳۰٪ از افرادی که BMI “سالم” داشتند، براساس سایر داده‌های این جدول، سلامتی آن‌ها درمعرض خطر بود.

همچنین، بسیاری از انتقادات به این شاخص، حول این واقعیت است که عضله بیشتر از چربی وزن دارد و BMI نمی‌تواند بین آن‌ها تمایز قائل شود. بنابراین، برخی از افراد بسیار خوش‌اندام، لاغر و عضلانی نمرات BMI بالاتری نسبت به برخی با بدن کم عضله و چاق دارند. ازسوی‌دیگر، محل تجمع چربی در بدن نیز مهم است. چربی احشایی اطراف اندام‌ها حتی در کودکان و نوجوانان، برای سلامتی بسیار خطرناک‌تر از همان مقدار چربی است که به‌طور مساوی در بدن پخش شده باشد. در نهایت، منشأ قومی می‌تواند عامل مهمی باشد که BMI آن را نادیده می‌گیرد. البته باید توجه داشت بسیاری از این انتقادات مربوط به داده‌های بزرگسالان است و درمورد شاخص توده وزنی کودکان هنوز تحقیقات زیادی درحال انجام است که می‌گویند این شاخص اگرچه کامل نیست، اما یک معیار خوب ارزیابی سلامتی محسوب می‌شود. اندازه‌گیری آن نسبتاً آسان است و می‌تواند به سیاست‌های بهداشت عمومی کمک کند. برای مثال شاخص توده وزنی از برنامه‌های پیشگیری از چاقی کودکان حمایت می‌کند.

چه روش‌هایی برای اندازه‌گیری BMI وجود دارد؟

نمودارهای رشد CDC معمولاً برای اندازه‌گیری وزن و الگوهای رشد کودکان و نوجوانان در ایالات متحده استفاده می‌شود. دسته‌بندی وضعیت وزنی در جدول BMI کودکان براساس سن و صدک‌های مربوطه و توصیه‌های کمیته تخصصی در جدول ذیل ارائه شده است:

محدوده درصدی	دسته وضعیت وزن
کمتر از صدک ۵	کمبود وزن
صدک ۵ تا کمتر از صدک ۸۵	وزن سالم
۸۵ تا کمتر از صدک ۹۵	اضافه‌وزن
صدک ۹۵ یا بیشتر	چاقی

در کودکان، نقطه برش صدک BMI برای چاقی درنظرگرفته شده است تا به‌طور قابل‌اعتماد سطحی را مشخص کند که بالاتر یا پایین‌تر از آن احتمال ابتلای کودک یا خطر ابتلابه پیامدهای نامطلوب سلامتی مرتبط با چاقی یا بیماری‌ها را بالا می‌برد. سایر روش‌هایی که به اندازه‌گیری بهتر BMI کمک می‌کنند، عبارتند از:

• اطلاع‌رسانی به برنامه‌‎ریزان محلی و ارائه خدمات برای کودکان مناطق مختلف کشور
• جمع‌آوری داده‌های سطح جمعیت برای امکان‌سنجی تجزیه‌وتحلیل روند الگوهای رشد و چاقی
• افزایش درک عمومی و حرفه‌ای از مسائل مربوط به وزن در کودکان
• ایجاد راهی برای تعامل با کودکان و خانواده‌ها درمورد سبک زندگی سالم و مسائل مربوط به وزن

شاخص BMI برای کودکان یک معیار مهم برای ارزیابی سلامت کلی آن‌هاست.

جدول BMI در دختران

BMI اگرچه به همان روشی که برای بزرگ‌سالان محاسبه می‌شود، برای کودکان هم‌سن نیز فرمول‌بندی شده است، اما جدول BMI کودکان با جنسیت‌های مختلف متفاوت است. در این فرمول، به‌جای مقایسه آستانه‌های ثابت برای کم‌وزنی و اضافه‌وزن، BMI با صدک برای کودکان هم‌جنس و هم‌سن مقایسه می‌شود. رشد کودک، نه‌تنها طول و وزن بدن او را شامل می‌شود، بلکه شامل رشد و نمو درونی نیز هست.

مغز کودک در پنج سال اول زندگی بیشترین رشد را خواهد داشت و به ۹۰ درصد اندازه نهایی خود می‌رسد. رشد همچنین بر قسمت‌های مختلف بدن با سرعت‌های متفاوتی تأثیر می‌گذارد. سر تقریباً تا یک‌سالگی به فرم کامل خود می‌رسد و سایر اعضای بدن کودک با یکدیگر به تناسب می‌رسند. رشد بین ۱۶ تا ۱۸ سالگی کامل می‌شود و انتهای درحال رشد استخوان‌ها به‌هم می‌پیوندند. اما ازسوی‌دیگر، بین توده وزنی دختران و پسران در این سال‌ها تفاوت‌هایی مشاهده می‌شود که باید درنظرگرفته شود.

رشد طبیعی در محدوده‌ای طبقه‌بندی می‌شود که توسط متخصصان اطفال برای سنجش چگونگی رشد کودک تعیین شده است. جدول BMI کودکان که در ذیل آمده، براساس نمودارهای رشد که توسط مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده امریکا (CDC) طراحی شده است، نشان‌دهنده محدوده نرمال میانگین وزن و قد کودکان ۱ الی ۱۴ سال هستند.

سن	قد (سانتی‌متر)	وزن (کیلوگرم)
۱	۷۷٫۵ – ۶۷٫۵	۱۰ – ۷٫۵
۲	۹۰ – ۷۹	۱۶ – ۱۱
۳	۱۰۰ – ۸۶	۱۹ – ۱۳
۴	۹۲٫۵ – ۱۰۶	۲۲- ۱۴
۶	۱۲۲٫۵ – ۱۰۵	۳۰ – ۱۸
۸	۱۳۵ – ۱۱۷٫۵	۴۰ – ۲۲
۱۰	۱۴۷٫۵ – ۱۲۵	۵۳ – ۲۷
۱۲	۱۶۰ – ۱۳۷٫۵	۶۸ – ۳۴
۱۴	۱۶۹ – ۱۴۷٫۵	۶۸ – ۳۴

اگرچه ممکن است کودک در حال رشد باشد، اما الگوی رشد او می‌تواند از حالت طبیعی منحرف شود. در نهایت، کودک باید تا بزرگ‌سالی به قد و وزن طبیعی برسد و اگر والدین در این‌مورد نگران هستند و فکر می‌کنند کودک یا نوجوان‌شان به‌درستی رشد نمی‌کند، لازم است با پزشک کودک خود مشورت کنند.

سلامتی فرزندت رو تضمین کن

مجموعه دکتر کرمانی با پشتیبانی اختصاصی کنار شما و فرزندانتونه تا به راحتی وزن کم کنن و از خطرات چاقی توی بزرگسالی در امان بمونن.
برای تضمین سلامتی فرزندت

جدول BMI در پسران

در این‌ قسمت، جدول BMI کودکان پسر برای تشخیص تفاوت رشد دو جنس ارائه شده است. بعد از ۴ تا ۶ سالگی، شاخص وزنی توده بدن شروع به افزایش تدریجی می‌کند. این یک الگوی رشد طبیعی است که در همه کودکان اتفاق می‌افتد. بنابراین، اگر وزن و قد پسران طبق جدول ذیل باشد، جای نگرانی نیست. بااین‌وجود، تحقیقات اخیر نشان داده است سنی که بازگشت “چاقی” اتفاق می‌افتد، ممکن است یک دوره حیاتی در کودکی برای تداوم چاقی در بزرگ‌سالی باشد. بازگشت اولیه “شاخص کل و شاخص وزنی چیست؟ چاقی” که قبل از سن ۴ تا ۶ سالگی رخ می‌دهد، با چاقی در بزرگ‌سالی مرتبط است و والدین باید به این موضوع دقت کنند.

با این حال، مطالعات هنوز مشخص نکرده‌اند که آیا BMI بالاتر در دوران کودکی واقعاً به‌علت رشد بافت چربی درمقابل توده بدون چربی بدن یا استخوان است یا خیر!؟ به‌همین‌دلیل، تحقیقات بیشتری برای درک تاثیر بازگشت چربی زودرس بر چاقی کودکان و بزرگ‌سالان نیاز است. جدول BMI کودکان که در ذیل آمده است، محدوده میانگین طبیعی وزن و قد پسران ۱ الی ۱۴ سال را نشان می‌دهد.

سن	قد (سانتی‌متر)	وزن (کیلوگرم)
۱	۸۰ – ۷۰	۱۰٫۵ – ۸٫۵
۲	۹۲٫۵ – ۸۰	۱۷ – ۱۲
۳	۱۰۱ – ۸۹	۱۹ – ۱۳
۴	۱۰۷٫۵ – ۹۴	۲۲- ۱۵
۶	۱۲۲٫۵ – ۱۰۵	۳۰ – ۱۸
۸	۱۳۵ – ۱۱۷٫۵	۳۹ – ۲۳
۱۰	۱۴۷٫۵ – ۱۲۵	۵۱ – ۲۷
۱۲	۱۵۹ – ۱۳۵	۶۵ – ۳۳
۱۴	۱۷۴ – ۱۴۷٫۵	۸۰ – ۴۲

اهمیت محاسبه BMI چیست؟

در کودکان، مقدار زیاد چربی بدن می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های مرتبط با وزن و سایر مشکلات سلامتی شود. کمبود وزن نیز می‌تواند فرد را درمعرض خطر مشکلات سلامتی قرار دهد. شاخص توده وزنی بالا می‌تواند نشان‌دهنده چاقی و افزایش وزن نگران‌کننده کودک باشد. کودکانی که شاخص توده بدنی بالاتر از صدک ۸۵ دارند، با افزایش سن درمعرض خطر مشکلاتی مانند دیابت، فشار خون بالا، درد مزمن مفاصل، آپنه خواب و استرس‌های روانی اجتماعی، مانند قلدری و اعتمادبه‌نفس پایین قرارمی‌گیرند. تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که درمحدوده اضافه‌وزن و چاقی قرار می‌گیرند، این وزن اضافی را تا بزرگ‌سالی همچنان حفظ می‌کنند. بنابراین، محاسبه BMI برای کودکان اهمیت بالایی دارد.

محاسبه و تفسیر جدول BMI در کودکان اگرچه با بزرگ‌سالان متفاوت است، اما برای تشخیص سلامت کلی کودک می‌تواند مفید باشد. این شاخص برای سنین، نژادها و جنسیت‌های مختلف فرق می‌کند و به‌همین دلیل انتقاداتی به آن وارد شده است. همچنین، رشد کودک، نه تنها طول و وزن بدن او را شامل می‌شود، بلکه شامل رشد و نمو درونی نیز هست. بنابراین، پزشکان هنگام ارزیابی وزن و قد کودک، رژیم غذایی، فعالیت بدنی و سابقه پزشکی خانوادگی او را نیز درنظرمی‌گیرند.

شاخص بورس چیست؟ از شاخص کل تا هم‌وزن

شاخص بورس چیست؟ از شاخص کل تا هم‌وزن

در دنیای اقتصاد روزی نیست که درباره بازارهای بورسی و آمار و اطلاعات مربوط به آن‌ها صحبت نشود. در میان این حجم از اطلاعات، یکی از انواع داده‌های بااهمیت، شاخص‌های بورس هستند که هر یک کاربرد خاص خود را دارد. شاخص‌های بورس متاثر از معاملات بازار هستند و هر روز تغییر می‌کنند. اما انواع شاخص بورس چیست؟ هر یک از این شاخص‌ها چه کاربردی دارند؟ کدام شاخص از دیگر شاخص‌ها مهم‌تر است؟ در ادامه این مطلب پاسخ این سوال‌ها را دریافت خواهید کرد.

شاخص بورس چیست؟

برای توضیح شاخص بورس ابتدا باید دید مفهوم شاخص چیست. در تعریف لغوی شاخص آمده، «شاخص عددی است که میانگین ارزش مجموعه اقلامی که به هم مرتبط هستند را بر اساس درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ بیان می‌کند».

آنگونه که از این تعریف برمی‌آید، شاخص نمایه‌ای از مجموعه متغیرهای همگن است. برای نمونه، در معاملات بورس اوراق بهادار به دلیل اینکه سهام، دارایی اصلی‌ای است که معامله و مبادله می‌شود، قیمت آن متغیر اصلی محسوب می‌شود. با در نظر داشتن این مساله در ادامه به شرح هر یک از شاخص‌هایی که در بازار بورس ایران استفاده می‌شود، می‌پردازیم.

بورس اوراق بهادار تهران، هشت شاخص بسیار مهم دارد که در نزد تحلیلگران و سرمایه‌گذاران بازار اهمیت بالایی دارند. این هشت شاخص بازار بورس عبارتند از شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ. در ادامه به زبان ساده توضیح می‌دهیم که هر یک از این شاخص‌های بورسی چیست و چه چیزی را نشان می‌دهد.

شاخص کل قیمت

بر اساس آنچه قبلا بیان شد، شاخص نمایانگر سطح عمومی قیمت برای کل یا گروهی از سهام است. بنابربراین شاخص کل قیمت، میزان کلی قیمت همه سهام موجود در بازار بورس را نشان می‌دهد.

شاخص یک عدد را نشان می‌دهد و واحد اندازه‌گیری مخصوصی برای آن تعیین نشده است. بنابراین برای آن که شاخص قابل تحلیل و تفسیر باشد، با مشخص کردن یک سال به عنوان پایه، همه آمار شرکت‌‌ها در همان سال به عنوان آمار و ارقام پایه تعریف ‌‌می‌شود. سپس تغییراتی که سهام در سال‌های پس از آن داشته است را در مقایسه با سال پایه تحلیل می‌کنند. تحلیلگران با این روش به رشد یا افت شاخص دست پیدا می‌کنند.

شاخص کل قیمت به این صورت محاسبه ‌‌می‌گردد:

فرمول محاسبه شاخص کل قیمت

(ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه) ٫ (ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدا) × ۱۰۰

در این فرمول در مخرج کسر، اعداد ذکر شده در سال پایه قرار می‌گیرند. اما در اینجا ارزش جاری که در صورت و مخرج کسر آمده است، چه چیزی را نشان ‌‌می‌دهد؟ ارزش جاری هر سهام از حاصل ضرب قیمت پایانی سهم در تعداد سهام هر شرکت به دست می‌آید.

فرمول محاسبه ارزش جاری سهم

قیمت پایانی سهم × تعداد سهام شرکت

همچنین دقت کنید که در بازار بورس تهران، سال ۱۳۶۹ به عنوان سال پایه در نظر گرفته شده است و ارزش سهام در آن سال مبنای محاسبه‌‌ها قرار گرفته است.

تصور کنید که کل بازار از سال ۱۳۶۹ تاکنون از سه سهم ۱، ۲ و ۳ تشکیل شده باشد که تعداد سهام و ارزش هر سهم به شرح زیر است:

سهم ۱: ۱۰۰۰ سهم به ارزش ۱۰۰۰ ریال

سهم ۲: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۳۰۰۰ ریال

سهم ۳: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۲۰۰۰ ریال

بنابراین ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ اینگونه محاسبه ‌‌می‌شود:

(۱۰۰۰*۱۰۰۰) + (۲۰۰۰*۳۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۰۰۰) = ۱۰۰۰۰۰۰+۶۰۰۰۰۰۰+۴۰۰۰۰۰۰=۱۱۰۰۰۰۰۰

در سال ۱۳۷۰، ارزش جاری بازار برابر با ۱۱ میلیون ریال بوده است و مطابق با فرمول شاخص کل قیمت، شاخص در آن سال ۱۰۰ واحد بوده است.

اکنون تصور کنید که در سال ۱۳۷۱ قیمت سهام ۱ به ۲۰۰۰ ریال؛ سهام ۲ به ۲۷۵۰ ریال و سهام ۳ به ۲۵۰۰ ریال افزایش یابد. در نتیجه ارزش سهام جاری بازار در سال ۱۳۷۱ برابر است با:

(۱۰۰۰*۲۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۷۵۰) + (۲۰۰۰*۲۵۰۰) =۲۰۰۰۰۰۰+۵۵۰۰۰۰۰+۵۰۰۰۰۰۰=۱۲۵۰۰۰۰۰

بنابراین همان گونه که در محاسبه‌های بالا دیده ‌‌می‌شود، در این مثال ارزش سهام جاری بازار در سال ۱۳۷۰ به ۱۲۵۰۰۰۰۰ افزایش یافته است. در نتیجه در برآورد شاخص قیمت کل، رشد ۱۴ درصدی را مشاهده ‌‌می‌کنیم:

(۱۲۵۰۰۰۰۰/۱۱۰۰۰۰۰۰) × ۱۰۰ = ۱۱۴

همان گونه که در مثال فوق دیده شد، شاخص کل در مقایسه با سال ۱۳۶۹، ۱۴ درصد رشد داشته است.

نکات اساسی درباره شاخص کل قیمت

هنگامی که شرکت‌‌ها از مطالبات سهامداران و از محل آورده نقدی سرمایه خود را افزایش ‌‌می‌دهند و نیز زمانی که تعداد شرکت‌‌ها کاهش یا افزایش می‌یابد، شاخص کل قیمت تعدیل ‌‌می‌شود که از بیان محاسبات آن صرف نظر می‌کنیم.

بیشتر بخوانید

وقتی که سهامی به علت‌های گوناگون همچون برگزاری مجمع عمومی عادی یا عادی به طور فوق العاده بسته ‌‌می‌شود، آخرین قیمت روز پایانی معاملات برای مبنای قیمت آن سهام در شاخص در نظر گرفته ‌‌می‌شود.

از آن جا که شاخص کل قیمت بستگی به تعداد سهام هر شرکت دارد و در نتیجه شرکت‌های وسیع‌تر باعث بیشترین تاثیر بر شاخص بورس می‌شوند، نباید تنها این شاخص بورس و تغییرات آن را مبنای تحلیل بورس قرار داد. در تحلیل منطقی‌تر و جامع‌تر از روند بورس باید سایر انواع شاخص را نیز مد نظر قرار داد.

سهام پذیرش شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران بر مبنای معیارهای تعداد سهام، سودآوری، میزان نقد شوندگی، درصد شناوری سهام و دیگر عوامل در بازار اول یا بازار دوم قرار می‌گیرند. در هر یک از بازارهای اول و دوم، شاخص کل قیمت جداگانه محاسبه ‌‌می‌گردد و به عنوان شاخص کل قیمت بازار اول و شاخص کل قیمت بازار دوم نام برده ‌‌می‌شود.

شاخص کل هم ‌وزن

یک شاخص دیگر در بازار بورس، شاخص کل هم‌ وزن است که همچون شاخص کل قیمت محاسبه می‌شود. اما تفاوت شاخص کل با شاخص کل هم‌وزن چیست؟ تنها تفاوتی که میان محاسبه این دو شاخص وجود دارد، این است که در شاخص کل قیمت تعداد سهام شرکت‌ها در نظر گرفته ‌‌می‌شود و در نتیجه شرکت‌های بزرگ تاثیر بیشتری در این شاخص دارند اما در شاخص کل هم‌وزن، بزرگی شرکت‌ها تعیین‌کننده نیست و شرکت‌ها تاثیر یکسانی بر آن دارند. برای مثال یکی از رویدادهای متداول بازار این است که بازار در کل روند نزولی دارد؛ اما چون سهام چند شرکت بزرگ روند صعودی داشته‌اند، شاخص کل رشد را نشان ‌‌می‌دهد.

با توجه به این موضوع به محاسبه شاخص هم ‌وزن می‌پردازیم:

سهم ۱: ۱۰۰۰ ریال

سهم ۲: ۳۰۰۰ ریال

سهم ۳: ۲۰۰۰ ریال

شاخص هم ‌وزن در سال ۱۳۶۹:

((۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) × ۱۰۰ = ۱۰۰

سهم ۱: ۲۰۰۰ ریال

سهم ۲: ۲۷۵۰ ریال

سهم ۳: ۲۵۰۰ ریال

در سال ۱۳۷۰ شاخص هم ‌وزن ‌‌می‌شود:

((۲۰۰۰ + ۲۷۵۰ + ۲۵۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) × ۱۰۰ = ۱۲۱

همان گونه که می‌بینید، در حالت عادی شاخص هم‌‌وزن رشد بیشتری در مقایسه با شاخص کل قیمت نشان ‌‌می‌دهد.

تحلیل‌ همزمان شاخص کل قیمت و هم‌وزن

معمولا در بازار بورس دو شاخص کل قیمت و هم‌وزن با هم تحلیل می‌شود.

وقتی روند شاخص کل قیمت صعودی و شاخص هم‌‌وزن نزولی باشد، یعنی بازار بیشتر روند نزولی داشته است و شاخص کل تنها به علت مثبت بودن شرکت‌های بزرگ روند مثبت را نشان ‌‌می‌دهد. اما در عکس این حالت، یعنی اگر شاخص کل نزولی و هم وزن صعودی باشد، نشان ‌‌می‌دهد که سهام شرکت‌های بزرگ روند نزولی داشته‌اند و باعث افت شاخص کل شده‌اند ولی اکثر سهام بازار روند افزایشی داشته‌اند. اگر این روند چند روز ادامه یابد، سرمایه‌گذاران برای کسب سود، سهام‌های کوچک‌تر را خریداری ‌‌می‌کنند.

در صورتی که هر دو شاخص روند نزولی داشته باشند، معمولا کل بازار روند کاهش قیمت را تجربه کرده و چنان چه این سقوط سهام چند روز پشت سر هم رخ دهد، اصطلاحا می‌گویند که بازار دچار رکود شده است.

در آخر اگر هم شاخص کل و هم شاخص هم‌وزن روند صعودی داشته باشند، معمولا کل بازار رشد داشته و ارزش سهام افزایش می‌یابد و قرار داشتن بازار در این حالت طی چند روز نشان از صعودی بودن بازار بورس در روزها یا ماه‌های آینده دارد.

بیشتر بخوانید

شاخص قیمت و بازده نقدی

این شاخص بورس نشانگر میزان بازدهی کل بازار است. سود کسب شده در بازار بورس از دو محل به دست می‌آید؛ یکی سود نقدی شاخص کل و شاخص وزنی چیست؟ مصوب مجامع و دیگری سود کسب شده از افزایش ارزش سهام. شاخص قیمت و بازده نقدی هر دو مورد بالا را نشان می‌دهد و به شاخص TEDPIX معروف است.

این شاخص همچون شاخص کل محاسبه ‌‌می‌شود و تفاوت آن این است که در مخرج کسر علاوه بر قیمت، سود نقدی پرداختی سال پایه نیز در نظر گرفته ‌‌می‌شود.

شاخص بازده نقدی

در نگاه نخست به نام این شاخث، این سوال پیش می‌آید که تفاوت این شاخص بورس با شاخص قیمت و بازده نقدی چیست. پاسخ این است که در این شاخص فقط بازدهی سود نقدی (سود مصوب مجامع) محاسبه ‌‌می‌شود و از این طریق بازدهی همه سودهایی که شرکت‌های بورسی پرداخت کرد‌ه‌اند، محاسبه ‌‌می‌گردد.

موضوعی که در این زمینه مهم است، این است که زمانی که این شاخص روند نزولی داشته باشد؛ یعنی سود پایین‌تری در مجامع پرداخت شده و در این شرایط نباید انتظار سود نقدی بالا داشت و باید شیوه معاملات خود را تغییر داد.

شاخص صنعت و مالی

شرکت‌‌ها بر اساس نوع فعالیتی که دارند قابل تقسیم‌بندی هستند. اصلی‌ترین تقسیم بندی شرکت‌‌ها شامل شرکت‌های تولیدی و خدماتی ‌‌می‌شود. بیش از ۶۰ درصد شرکت‌های بورسی، تولیدی هستند و در زمره شاخص صنعت قرار می‌گیرند.

شرکت‌های مشاوره مالی و تأمین سرمایه نیز زیرمجموعه خدمات مالی هستند و در حوزه شاخص مالی قرار می‌گیرند. هر دوی این شاخص‌‌ها بر اساس میانگین شرکت‌های فعال در آن حوزه محاسبه ‌‌می‌شوند. اما تفاوت آن با شاخص کل در تعداد شرکت‌هایی است که مورد محاسبه قرار می‌گیرند.

شاخص سهام شناور آزاد

شاخص سهام شناور یکی دیگر از شاخص‌های بازار سهام است. اما این شاخص بورس نشانگر چیست؟ معمولا عمده مالکیت شرکت‌های سهامی متعلق به شرکت‌های حقوقی است. وقتی شرکت یا سرمایه گذار حقوقی و حقیقی درصد زیادی از سهام شرکتی را در اختیار داشته باشد، از سهامداران اصلی آن شرکت محسوب می‌شود. در نتیجه مالکیت سهام آن فعال نیست و در بازار بورس داد و ستد نمی‌شود. زیرا سهامدار عمده نمی‌خواهد میزان نفوذ خود را در تصمیمات شرکت از دست بدهد.

شناور بودن سهم به معنی وجود امکان خرید و فروش سهام است. بخش عمده سهام شناور در دست سرمایه‌گذاران خرد و اکثرا حقیقی است. زیرا در این قشر معمولا خریدن سهام با این هدف نیست که نگهداری شود و یا در شرکت اعمال نفوذ گردد.

سهام شناور آزاد از جمله مواردی است که در سایت بورس به آدرس tsetmc.com نشان داده ‌‌می‌شوند. شاخص سهام شناور آزاد، آن قسمت از تحولات سهام شرکت را محاسبه ‌‌می‌کند که از سوی سهامداران خرد معامله ‌‌می‌شود. روش محاسبه این شاخص شبیه به فرمول شاخص کل است اما تعداد سهامی که به عنوان ضریب قیمت در آن محاسبه می‌شود، متفاوت است.

یکی از نکته‌های تحلیلی بسیار مهم این است که هر چه میزان و درصد شناور بودن سهام در بازار بورس بیشتر باشد، میزان این شاخص به شاخص کل نزدیک‌‌تر است. در مقابل هر چه درصد شناوری کمتر باشد؛ بازتاب شاخص سهام شناور آزاد واقعی‌‌تر است.

شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر

سازمان بورس اوراق بهادار تهران هر سه ماه یک بار، اسامی ۵۰ شرکت برتر فعال در بازار بورس را که بیشترین میزان نقدشوندگی را داشته‌اند، اعلام ‌‌می‌کند. شاخص این ۵۰ شرکت، میانگین وزنی آن را نشان ‌‌می‌دهد. در نتیجه روش محاسبه شاخص ۵۰ شرکت برتر شبیه شاخص کل است و تفاوت آن این است که تنها این ۵۰ شرکت در محاسبه در نظر گرفته ‌‌می‌شوند. در حالی که در شاخص کل قیمت، بیشتر از ۱۰۰ شرکت در نظر گرفته ‌‌می‌شود.

شاخص ۳۰ شرکت برتر

بر طبق ارزش روز هر شرکت، برتری آن در بورس محاسبه ‌‌می‌گردد. در محاسبه ارزش روز سهام شرکت‌‌ها از فرمول زیر استفاده ‌‌می‌شود:

فرمول محاسبه ارزش روز سهام شرکت

قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت

۳۰ شرکت برتر شرکت‌هایی را شامل ‌‌می‌شود که در مقام بالاتر فهرست شرکت‌های بازار بورس قرار داشته باشند. به طور معمول در زمانی که بازار در رکود قرار دارند و یا شاخص روند مشخصی ندارد، با معاملات بلوکی در سهام متعلق به این ۳۰ شرکت بزرگ‌تر، میزان شاخص را تغییر می‌دهند.

جمع‌بندی

از جمله داده‌های مهم بازار بورس، اعداد و ارقام شاخص‌های آن هستند. بازار بورس شاخص‌های متعددی دارد که هر یک روش محاسبه خاص خود را دارند. بورس تهران هشت شاخص اصلی دارد که مهم‌ترین آن‌ها شاخص کل قیمت و شاخص کل هم‌وزن هستند. نکته حائز اهمیت این است که برآورد این شاخص‌ها تنها دیدی کلی از روند فعلی بازار به دست ‌‌می‌دهد و برای تحلیل وضعیت بازار باید حتما چند روز یا هفته تحولات بورس را بررسی کرد تا بتوان نتیجه منطقی‌تری به دست آورد.

شاخص قیمت

شاخص قیمت یکی از مهم ترین و اصولی ترین شاخص های شناخته شده در بورس و فرابورس می باشد که نشان دهنده روند (ترند) عمومی تغییرات قیمت انواع سهام موجود در بازار بورس است. این شاخص، بر خلاف شاخص کل، سود تقسیمی شرکت ها را در خود لحاظ نمی کند.

فرق اساسی بین شاخص قیمت و شاخص کل در این است که شاخص قیمت تنها قیمت سهام شرکت های بورسی را محاسبه می کند در صورتی که شاخص کل سود پرداختی سالانه را نیز مورد محاسبه قرار می دهد.

مفهوم شاخص:

شاخص در واقع به عددی گفته ی شود که میانگین ارزش مجموعه ای از اقلام را بر اساس درصدی از میانگین آنها و در یک دوره زمانی مشخص بیان می کند.

در بورس تهران، ۸ شاخص مهم مورد بررسی قرار می گیرند که دارای جایگاه بالایی در تحلیل های سرمایه گذاران می باشند:

• شاخص کل قیمت
• شاخص قیمت و بازده نقدی
• شاخص بازده نقدی
• شاخص صنعت و شاخص مالی
• شاخص سهام آزاد شناور
• شاخص بازار اول و بازار دوم
• شاخص ۵۰ شرکت برتر
• شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تر

در ادامه به شرح این شاخص ها پرداخته می شود.

شاخص کل قیمت:

با توجه به گفته های قبلی شاخص نشان دهنده سطح عمومی قیمت و یا بازدهی گروهی از سهام می باشد که آن سهام در بازار بورس داد و ستد می شوند.

لذا می توان گفت که شاخص کل قیمت نشان دهنده سطح عمومی قیمت تمام سهام های موجود در بازار مذکور به شمار می رود.

با توجه به این که شاخص یک عدد می باشد و واحد اندازه گیری خاصی برای آن در نظر نگرفته اند، لذا برای تفسیر و تحلیل آن یک سال را به عنوان سال پایه معرفی می نمایند و تمام ارقام مربوط به آن سال را ارقام مبنا در سال پایه در نظر می گیرند.

سپس با تغییراتی که به وجود می آید، قیمت سهام را در سال های آتی نسبت به همان سال پایه بررسی می نمایند و با استفاده از آن، روند صعود و یا نزول آن را مشخص می کنند که فرمول آن به صورت زیر می باشد:

۱۰۰×	ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه	= مقدار شاخص کل
	ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدا

شاخص قیمت مصرف کننده:

شاخص قیمت مصرف کننده (Consumer Price Index)، که به اختصار به آن (CPI) می گویند، معیاری برای سنجش میانگین وزنی قیمت های یک سبد یا پرتفوی می باشد.

این شاخص با در نظر داشتن تغییرات قیمت هر کدام از سهم های موجود، اقدام به محاسبه می کند که این تغییرات برای ارزیابی روند های آینده به کار برده می شود.

نکته: این شاخص در واقع یکی از متداول ترین آمار و ارقام برای شناسایی دوره های تورم یا کاهش نرخ تورم به شمار می رود.

شاخص قیمت مصرف کننده در ایران:

کل این بخش به دو زیر بخش تقسیم می شود که به صورت زیر قابل توضیح است:

• شاخص بهای کالا ها و خدمات مصرفی در نقاط شهری
• شاخص بهای کالا ها و خدمات مصرفی خانوار ها در نقاط روستایی

کاربرد شاخص قیمت مصرف کننده:

این شاخص در واقع یکی از شاخص هی اقتصادی می باشد که به طور وسیعی از آن استفاده می گردد و پر کاربرد ترین وسیله برای ارزیابی موارد زیر می باشد:

• اندازه تورم
• میزان اثر بخشی سیاست های اقتصادی دولت
• راهنمایی برای تصمیم گیری های سرمایه گذاران
• شاخصی ضمنی برای عوامل اقتصادی، از جمله خرده فروشی، درآمد های ساعتی یا هفتگی و…
• یافتن قدرت خرید مصرف کنندگان
• تنظیم سطح صلاحیت افراد برای انواع خاصی از کمک های دولتی
• تنظیم دستمزد بر اساس هزینه زندگی برای کارگران داخلی

همچنین شاخص قیمت مصرف کننده، هزینه سبد کالا و خدمات را در سراسر کشور به صورت ماهانه نشان می دهد که این کالا ها و خدمات به هشت گروه اصلی زیر تقسیم می گردند:

• مسکن
• پوشاک
• حمل و نقل
• آموزش و ارتباطات
• سایر کالا ها و خدمات
• تفریح
• مراقبت های پزشکی
• غذا و نوشیدنی

موسسه مشاوران مطالعه مقاله بازگشت ارز حاصل از صادرات را به شما عزیزان پیشنهاد می نماید.

شاخص قیمت و بازده نقدی

شاخص قیمت و بازده نقدی:

این شاخص که به شاخص TEDPIX معروف می باشد، دارای فرمولی مشابه با فرمول شاخص قیمت است با این تفاوت که در مخرج آن علاوه بر قیمت سال ۱۳۶۹، سود نقدی پرداختی آن سال نیز مورد محاسبه قرار می گیرد.

این دو مولفه نشان دهنده بازدهی کل بورس اوراق بهادار تهران می باشند که سود حاصل از سرمایه گذاری های بازار بورس از دو محل زیر به دست می آید:

• سود نقدی مصوب شده در مجامع شرکت ها
• سود به دست آمده از افزایش قیمت سهام

شاخص بازده نقدی:

شاخص بازده نقدی سود مصوب مجامع را محاسبه می کند که این سود به سود نقدی معروف می باشد و از تمامی سود های پرداختی توسط شرکت های بورسی، ناشی می گردد.

زمانی که این شاخص نزولی شود، یعنی سود کمتری در مجامع تقسیم می شود و بایستی سرمایه گذار یا معامله گر سبک معامله گری خود را اصلاح نماید.

شاخص صنعت و شاخص مالی:

شرکت های موجود در بورس، بر اساس حوزه فعالیت خود دسته بندی می شوند. لذا می توان گفت که دو دسته اصلی شرکت های تولیدی و خدماتی هستند که بیش از ۶۰ درصد شرکت های موجود در بورس در دسته شرکت های تولیدی قرار دارند.

شرکت هایی که در دسته اول قرار می گیرند، در زمره شاخص صنعت قرار دارند و همچنین شرکت های خدماتی که جز شرکت های تامین سرمایه و مشاوره مالی می باشند حوزه دوم را تشکیل می دهند.

بنابراین شرکت های دسته اول، جز شاخص صنعت و شرکت های دسته دوم جز شاخص مالی محسوب می شوند.

شیوه محاسبه هر دو شاخص بر اساس میانگین موزون شرکت های فعال در آن زمینه می باشد و همانند شاخص کل قیمت محاسبه می گردند و تنها تفاوت آنها در تعداد شرکت های موجود می باشد.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله حسابداری رفتاری را به شما عزیزان پیشنهاد می نماید.

شاخص سهام آزاد شناور

شاخص سهام آزاد شناور:

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)، به تغییرات آن بخش از سهام یک شرکت گفته می شود که توسط سرمایه گذاران خرد مورد معامله قرار می گیرند.

نحوه محاسبه آن، مشابه نحوه محاسبه شاخص کل قیمت می باشد که تفاوت آن در تعداد سهامی است که به عنوان ضریب قیمت مورد محاسبه قرار می گیرد.

برای درک بهتر این موضوع باید گفت که برخی از شرکت ها مالکیت اصلی سهام آنها بر عهده شرکت ها و اشخاص حقوقی می باشد که سهامدار اصلی آن سهام شناخته می شود و این سهام جز سهام فعال مورد معامله در بازار محسوب نمی شاخص کل و شاخص وزنی چیست؟ شود.

در واقع شناوری سهام، به درصدی از سهام یک شرکت اشاره دارد که تحت مالکیت سرمایه گذاران حقیقی می باشد و احتمال خرید و فروش آن در آینده نزدیک وجود دارد. این درصد در سایت سازمان بورس قابل مشاهده است.

شاخص ۵۰ شرکت برتر:

سازمان بورس به صورت هر سه ماه یا هر فصل، یک بار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورسی را ارائه می کند که بالا ترین درجه نقدشوندگی را دارند که بر اساس شاخص ۵۰ شرکت برتر ارائه می شود.

نحوه محاسبه این شاخص، مشابه شاخص کل قیمت می باشد که در آن فقط ۵۰ شرکت وجود دارد.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تر:

معیار بزرگی در سازمان بورس اوراق بهادار، ارزش روز یک شرکت می باشد که برای محاسبه آن از رابطه زیر استفاده می گردد:

قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت = ارزش روز یک شرکت

این ۳۰ شرکت بزرگ تر، شامل شرکت هایی است که در صدر جدول شرکت های بورس قرار دارند و میانگین وزنی آنها برآورد می گردد.

نکته: نحوه محاسبه شاخص آن همانند شاخص کل قیمت می باشد.

در زمان رکود بازار و زمانی که شاخص روند خاصی را در پی نگرفته است، می توان با انجام معاملات بلوکی در سهامی که جز ۳۰ شرکت بزرگ تر هستند، رقم شاخص تغییر قابل توجهی داشته باشد.

اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله ضرورت مشاور مالی در کسب و کار را به شما پیشنهاد می کنیم.